Öz
Geçmişten bu yana var olan sağlık çalışanı-hasta ilişkisi yıllar içinde teknolojik gelişmeler ile birlikte değişiklikler göstermeye başlamıştır. Bu değişim süreci, hastalara tıbbi veya cerrahi müdahale durumunda, yapılacak işlemler konusunda sağlık personeli tarafından bireylerin bilgilendirilmesi ve onam alınması zorunluluğunu getirmiştir. Aydınlatılmış onam alma zorunluluğu hekimlerin görevi olsa da bu hususta hastalarla en çok iletişim içerisinde olan hemşirelerin de sorumlu olduğu bilinmektedir. Bundan dolayı hasta bireylerin yararı için yapılacak tüm tıbbi girişimlerde kişilik ve yaşam hakkını ihlal etmemek adına gerekli açıklamalar hem hekim hem de hemşireler tarafından yapılmalıdır. Yapılan bu geleneksel derlemenin amacı; sağlık kuruluşuna başvuran bireylerin özerkliğine saygı ilkesi doğrultusunda yapılacak olan hemşirelik girişimlerinde ve tüm tıbbi müdahalelerde hastadan ya da yakınından aydınlatılmış onam alınması konusuna dikkat çekmektir. Aynı zamanda hekim ve hemşirelerin aydınlatılmış onam hususundaki yükümlülükleri ve rolleri tartışılarak bu hususta farkındalık oluşturulması hedeflenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Aydınlatılmış onam etik hasta özerkliği hasta hakları hemşire
Destekleyen Kurum
yok
Proje Numarası
yok
Kaynakça
- Dowie I. Understanding the legal considerations of consent in nursing practice. Nurs Stand. 2021; 36(12), 29-34.
- Nasrabadi AN, Shali M. Informed consent: A complex process in iran's nursing practice. Journal of Korean Academy of Nursing Administration. 2017; 23(3), 223-228.
- Tümer AR, Karacaoğlu E, Akçan R. Cerrahide aydınlatılmış onam ile ilgili sorunlar ve çözüm önerileri. Turkish Journal of Surgery. 2011;27(4):191-7.
- Koller SE, Moore RF, Goldberg MB, Zhang J, Yu D, Conklin CB, Goldberg AJ. An informed consent program enhances surgery resident education. Journal of Surgical Education. 2017; 74(5), 906-913.
- Schenker Y, Meisel A. Informed consent in clinical care: practical considerations in the effort to achieve ethical goals. Jama. 2011;305(11):1130-31.
- Tahmazoğlu Üzeltürk S. Anayasa hukuku açısından sağlık hakkı (ulusal ve uluslararası boyutuyla). İstanbul: Legal Yayıncılık; 2012.
- Kurt MG. Tıbbi müdahalelerde aydınlatılmış onam. Türkiye Barolar Birliği Dergisi. 2020 (146), 187-218.
- Erdoğan N, Kara M, Hızal A, Hızal SA. Aydınlatılmış onam: uygulama ve tıp hukuku açısından sorunlar. Erciyes Tıp Dergisi. 2011;33(2):165-170.
- Sivanadarajah N, El-Daly I, Mamarelis G, Sohail MZ, Bates P. Informed consent and the readability of the written consent form. The Annals of The Royal College of Surgeons of England. 2017;99(8):645-49.
- İncesu E. Konya Seydişehir Devlet Hastanesinde yatan hastaların, bilgilendirilme ve aydınlatılmış onam alma süreçlerinin değerlendirilmesi. 1. Ulusal Sağlık Hukuku Kongresi; 1-4 Mayıs 2014; Marmaris, Türkiye.
- Bal BS, Brenner LH. Medicolegal sidebar: informed consent in the information age. Clinical Orthopaedics and Related Research. 2015;473(9):2757-61.
- Hakeri H. Tıp hukuku. 5. Baskı. Ankara: Seçkin Yayınları;2012.
- Koonrungsesomboon N, Teekachunhatean S, Hanprasertpong N, Laothavorn J, Na-Bangchang K, Karbwang J. Improved participants’ understanding in a healthy volunteer study using the SIDCER informed consent form: a randomized-controlled study. European Journal of Clinical Pharmacology. 2016; 72, 413-421.
- Gencer ZA. Tıbbi müdahalelerin hukuka uygunluğu. Ankara: Bilge Yayınevi; 2014.
- Saruç S. Kadın hastalıkları ve doğumevi eğitim ve araştırma hastanelerinde yatan hastaların hasta hakları bilgi düzeyinin belirlenmesi [yayınlanmış yükseklisans tez]. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Hizmet Ana Bilim Dalı: Hacettepe Üniversitesi; 2007.
- Joolaee S, Faghanipour S, Hajibabaee F. The quality of obtaining surgical informed consent: Case study in Iran. Nursing ethics. 2017; 24(2), 167-176.
- Chotai PN, Nollan R, Huang EY, Gosain A. Surgical informed consent in children: a systematic review. Journal of Surgical Research. 2017; 213, 191-198.
- Biermann E. Informed consent: an update. Anasthesiologie, Intensivmedizin, Notfallmedizin, Schmerztherapie: AINS. 2019;54(7-08):457-73.
- Ersoy N. Aydınlatılmış onam. In: Erdemir AD, Öncel Ö, Aksoy Ş. (eds.), Çağdaş tıp etiği. İstanbul: Nobel Tıp Kitapevleri. 2003; p.204-230.
- Boisaubin EV, Dresser R. Informed consent in emergency care: illusion and reform. Annals of Emergency Medicine. 1987;16(1):62-7.
- Cocanour CS. Informed consent—it's more than a signature on a piece of paper. The American Journal of Surgery. 2017;214(6):993-7.
- Ersoy N, Şenses MÖ, Er RA. Acil tıpta aydınlatılmış onam. Ulus Travma Acil Cerrahi Derg. 2010;16(1):1-8.
- Lynch HF, Joffe S, Feldman EA. Informed consent and the role of the treating physician. New England Journal of Medicine. 2018;378(25):2433-38.
- Erman B. Ceza hukukunda tıbbi müdahalelerin hukuka uygunluğu. Seçkin Yayıncılık. 2003.
- Nasrabadi AN, Shali M. Informed consent: a complex process in iran's nursing practice. Journal of Korean Academy of Nursing Administration. 2017;23(3):223-8.
- Susilo AP, Dalen JV, Scherpbier A, Tanto S, Yuhanti P, Ekawati N. Nurses’ roles in informed consent in a hierarchical and communal context. Nursing Ethics. 2013;20(4):413-25.
- T.C. Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı Hukuk ve Mevzuat Genel Müdürlüğü, Hasta Hakları Yönetmeliği (1998). Yönetmelikte Değişiklik 08.05.2014.
- Axson SA, Giordano NA, Hermann RM, Ulrich CM. Evaluating nurse understanding and participation in the informed consent process. Nursing Ethics. 2019;26(4):1050-61.
- Akyüz E, Erdem Y. Dahili ve cerrahi kliniklerde çalışan hemşirelerin aydınlatılmış onama yönelik görüş ve uygulamaları. Türkiye Klinikleri Tıp Etiği Hukuku Tarihi Dergisi. 2020;28(1):19-28.
- Yıldırım G, Bilgin İ, Tokgöz H. Cerrahi kliniklerdeki sağlık çalışanlarının aydınlatılmış onam hakkındaki görüşleriyle uygulamaları örtüşüyor mu?. Cumhuriyet Medical Journal. 2014;36(4):451-8.
- Johnstone MJ. Nursing ethics and informed consent. Australian Nursing Journal: ANJ, The. 2011;19(5):29.
- Cheng CT, Lin CC. The use of informed consent in clinical nursing practice. Hu Li Za Zhi The Journal of Nursing. 2017;64(1):98.
- Bulut HD, Akyüz E. Aydınlatılmış onamda hemşirenin rolü ve sorumlulukları. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi. 2016;8(4):348-53.
- Ertem A, Yava A, Demirkılıç U. Kardiyak cerrahi yapılan hastaların ameliyat öncesi verilen aydınlatılmış onam hakkındaki görüş ve önerilerinin belirlenmesi. Türk Göğüs Kalp Damar Cerrahisi Dergisi. 2013;21(2):378-91.
- Kay Frank R. Shared decision making and its role in end of life care. British Journal of Nursing. 2009;18(10):612-8.
- Gürkan A, Babacan Gümüş A, Dodak H. Öğrenci hemşirelerin terminal dönem hasta sorunları hakkındaki görüşleri: hemşirelik girişimleri, hasta hakları ve etik sorunlar kapsamında bir inceleme. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi. 2011;4(1):2-12.
- Bowers N, Eisenberg E, Montbriand J, Jaskolka J, Roche-Nagle G. Using a multimedia presentation to improve patient understanding and satisfaction with informed consent for minimally invasive vascular procedures. The Surgeon. 2017;15(1):7-11.
Öz
The health worker-patient relationship that has existed since the past has started to show changes with technological developments over the years. This change process has brought about the necessity of informing individuals and obtaining consent by medical personnel about the procedures to be performed in case of medical or surgical intervention to patients. Although it is the duty of physicians to obtain informed consent, it is known that nurses, who are in the most communication with patients, are also responsible for this issue. Therefore, in all medical attempts to be made for the benefit of sick individuals, the necessary explanations should be made by both physicians and nurses in order not to violate the right to personality and life. The purpose of this traditional review is to draw attention to the issue of obtaining informed consent from the patient or his relatives in nursing initiatives and all medical interventions that will be carried out in accordance with the principle of respecting the autonomy of individuals applying to a health facility. At the same time, it was aimed to raise awareness about the obligations and roles of physicians and nurses in the field of informed consent by discussing this issue.
Anahtar Kelimeler
Informed consent ethics patient autonomy patient rights nurse
Proje Numarası
yok
Kaynakça
- Dowie I. Understanding the legal considerations of consent in nursing practice. Nurs Stand. 2021; 36(12), 29-34.
- Nasrabadi AN, Shali M. Informed consent: A complex process in iran's nursing practice. Journal of Korean Academy of Nursing Administration. 2017; 23(3), 223-228.
- Tümer AR, Karacaoğlu E, Akçan R. Cerrahide aydınlatılmış onam ile ilgili sorunlar ve çözüm önerileri. Turkish Journal of Surgery. 2011;27(4):191-7.
- Koller SE, Moore RF, Goldberg MB, Zhang J, Yu D, Conklin CB, Goldberg AJ. An informed consent program enhances surgery resident education. Journal of Surgical Education. 2017; 74(5), 906-913.
- Schenker Y, Meisel A. Informed consent in clinical care: practical considerations in the effort to achieve ethical goals. Jama. 2011;305(11):1130-31.
- Tahmazoğlu Üzeltürk S. Anayasa hukuku açısından sağlık hakkı (ulusal ve uluslararası boyutuyla). İstanbul: Legal Yayıncılık; 2012.
- Kurt MG. Tıbbi müdahalelerde aydınlatılmış onam. Türkiye Barolar Birliği Dergisi. 2020 (146), 187-218.
- Erdoğan N, Kara M, Hızal A, Hızal SA. Aydınlatılmış onam: uygulama ve tıp hukuku açısından sorunlar. Erciyes Tıp Dergisi. 2011;33(2):165-170.
- Sivanadarajah N, El-Daly I, Mamarelis G, Sohail MZ, Bates P. Informed consent and the readability of the written consent form. The Annals of The Royal College of Surgeons of England. 2017;99(8):645-49.
- İncesu E. Konya Seydişehir Devlet Hastanesinde yatan hastaların, bilgilendirilme ve aydınlatılmış onam alma süreçlerinin değerlendirilmesi. 1. Ulusal Sağlık Hukuku Kongresi; 1-4 Mayıs 2014; Marmaris, Türkiye.
- Bal BS, Brenner LH. Medicolegal sidebar: informed consent in the information age. Clinical Orthopaedics and Related Research. 2015;473(9):2757-61.
- Hakeri H. Tıp hukuku. 5. Baskı. Ankara: Seçkin Yayınları;2012.
- Koonrungsesomboon N, Teekachunhatean S, Hanprasertpong N, Laothavorn J, Na-Bangchang K, Karbwang J. Improved participants’ understanding in a healthy volunteer study using the SIDCER informed consent form: a randomized-controlled study. European Journal of Clinical Pharmacology. 2016; 72, 413-421.
- Gencer ZA. Tıbbi müdahalelerin hukuka uygunluğu. Ankara: Bilge Yayınevi; 2014.
- Saruç S. Kadın hastalıkları ve doğumevi eğitim ve araştırma hastanelerinde yatan hastaların hasta hakları bilgi düzeyinin belirlenmesi [yayınlanmış yükseklisans tez]. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Hizmet Ana Bilim Dalı: Hacettepe Üniversitesi; 2007.
- Joolaee S, Faghanipour S, Hajibabaee F. The quality of obtaining surgical informed consent: Case study in Iran. Nursing ethics. 2017; 24(2), 167-176.
- Chotai PN, Nollan R, Huang EY, Gosain A. Surgical informed consent in children: a systematic review. Journal of Surgical Research. 2017; 213, 191-198.
- Biermann E. Informed consent: an update. Anasthesiologie, Intensivmedizin, Notfallmedizin, Schmerztherapie: AINS. 2019;54(7-08):457-73.
- Ersoy N. Aydınlatılmış onam. In: Erdemir AD, Öncel Ö, Aksoy Ş. (eds.), Çağdaş tıp etiği. İstanbul: Nobel Tıp Kitapevleri. 2003; p.204-230.
- Boisaubin EV, Dresser R. Informed consent in emergency care: illusion and reform. Annals of Emergency Medicine. 1987;16(1):62-7.
- Cocanour CS. Informed consent—it's more than a signature on a piece of paper. The American Journal of Surgery. 2017;214(6):993-7.
- Ersoy N, Şenses MÖ, Er RA. Acil tıpta aydınlatılmış onam. Ulus Travma Acil Cerrahi Derg. 2010;16(1):1-8.
- Lynch HF, Joffe S, Feldman EA. Informed consent and the role of the treating physician. New England Journal of Medicine. 2018;378(25):2433-38.
- Erman B. Ceza hukukunda tıbbi müdahalelerin hukuka uygunluğu. Seçkin Yayıncılık. 2003.
- Nasrabadi AN, Shali M. Informed consent: a complex process in iran's nursing practice. Journal of Korean Academy of Nursing Administration. 2017;23(3):223-8.
- Susilo AP, Dalen JV, Scherpbier A, Tanto S, Yuhanti P, Ekawati N. Nurses’ roles in informed consent in a hierarchical and communal context. Nursing Ethics. 2013;20(4):413-25.
- T.C. Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı Hukuk ve Mevzuat Genel Müdürlüğü, Hasta Hakları Yönetmeliği (1998). Yönetmelikte Değişiklik 08.05.2014.
- Axson SA, Giordano NA, Hermann RM, Ulrich CM. Evaluating nurse understanding and participation in the informed consent process. Nursing Ethics. 2019;26(4):1050-61.
- Akyüz E, Erdem Y. Dahili ve cerrahi kliniklerde çalışan hemşirelerin aydınlatılmış onama yönelik görüş ve uygulamaları. Türkiye Klinikleri Tıp Etiği Hukuku Tarihi Dergisi. 2020;28(1):19-28.
- Yıldırım G, Bilgin İ, Tokgöz H. Cerrahi kliniklerdeki sağlık çalışanlarının aydınlatılmış onam hakkındaki görüşleriyle uygulamaları örtüşüyor mu?. Cumhuriyet Medical Journal. 2014;36(4):451-8.
- Johnstone MJ. Nursing ethics and informed consent. Australian Nursing Journal: ANJ, The. 2011;19(5):29.
- Cheng CT, Lin CC. The use of informed consent in clinical nursing practice. Hu Li Za Zhi The Journal of Nursing. 2017;64(1):98.
- Bulut HD, Akyüz E. Aydınlatılmış onamda hemşirenin rolü ve sorumlulukları. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi. 2016;8(4):348-53.
- Ertem A, Yava A, Demirkılıç U. Kardiyak cerrahi yapılan hastaların ameliyat öncesi verilen aydınlatılmış onam hakkındaki görüş ve önerilerinin belirlenmesi. Türk Göğüs Kalp Damar Cerrahisi Dergisi. 2013;21(2):378-91.
- Kay Frank R. Shared decision making and its role in end of life care. British Journal of Nursing. 2009;18(10):612-8.
- Gürkan A, Babacan Gümüş A, Dodak H. Öğrenci hemşirelerin terminal dönem hasta sorunları hakkındaki görüşleri: hemşirelik girişimleri, hasta hakları ve etik sorunlar kapsamında bir inceleme. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi. 2011;4(1):2-12.
- Bowers N, Eisenberg E, Montbriand J, Jaskolka J, Roche-Nagle G. Using a multimedia presentation to improve patient understanding and satisfaction with informed consent for minimally invasive vascular procedures. The Surgeon. 2017;15(1):7-11.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Hemşirelik |
| Bölüm | Derlemeler |
| Yazarlar | |
| Proje Numarası | yok |
| Yayımlanma Tarihi | 12 Ekim 2023 |
| Gönderilme Tarihi | 17 Mayıs 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 2 Sayı: 2 |
