Olgu Sunumu
Yıl 2022,
, 244 - 250, 30.12.2022
Öz
İnsanlar bir topluma aittir ve bu toplumların ortak dili olan kültür; kişinin sahip olduğu diğer olgulardan ayrı tutulamaz. Bütüncül bir bakım sağlanabilmesi için kültürün de bakım içerisine katılması gereklidir. Kültürün hayat boyunca etkisi olduğu gibi yaşam sonunda da etkisi bulunmaktadır. Hangi kültürde olursa olsun ölüm her kültürde önemli bir yere sahiptir. Hemşireler sıklıkla farklı kültürden bireylere bakım vermekte ve yaşam sonunda yanında olmaktadır. Hasta ve ailesi; yaşam sonunda kendi inanç, kültür ve ritüellerine göre bakım almayı ister. Ölüm sonrası kültürel davranışların tespiti ve uygulanması açısından Kültürlerarası Hemşirelik yaklaşımı; holistik ve hümanist bir yaklaşım sunar. Hastaların kültürel farklılıklarına dikkat çekme ve kültürlerarası hemşirelik modelinin kullanılabilirliği göstermek amacıyla bu olgu sunumu hazırlanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Destekleyen Kurum
yok
Proje Numarası
yok
Kaynakça
- Akyol A (2010) Yetişkinde ölüm süreci ve hemşirelik bakımı. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 26(3), 59-72.
- Başli M, Bekar M, Ci̇velek İ (2018) Kültürlerarası hemşirelikte kullanılan modeller ve kültürel yeterlilik süreci modeli’ni anlamak. Necmettin Erbakan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(1), 18-24.
- Bekar M (2001) Kültürlerarası (kültürlerarası) hemşirelik. Community and Physician, 16(2), 136-141.
- Birol L. Akyar İ (2020). Palyatif bakım. Akdemir N, Birol L, editör. İç Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı Kitabı. 1.Baskı, Ankara: Akademisyen Kitabevi, s.279- 287.
- Busher Betancourt DA (2016). Madeleine Leininger and the transcultural theory of nursing. The Downtown Review, 2(1), 1-8.
- Ceylantekin Y, Öcalan D (2016) Hemşirelik öğrencilerinin kültürel farkındalığı ve kültürlerarası hemşirelik dersine yönelik düşünceleri. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(4), 45-53.
- Chang L, Chen SC, Hung SL (2018) Embracing diversity and transcultural society through community health practicum among college nursing students. Nurse Educ Pract. 31, 156-160. doi: 10.1016/j.nepr.2018.05.004.
- Çelik S, Altun Uğraş G, Aksoy G (2010) Yoğun bakım hemşirelerinin yaşamını kaybetmiş hasta ve hasta ailesine verdikleri bakımın incelenmesi. FJNJ, 18(2), 80-86
- Dağdelen D, Zincir H (2019) Terminal dönem ve kültürel yaklaşımlar. Türkiye Klinikleri Halk Sağlığı Hemşireliği-Özel Konular, 5(3), 85-90.
- Doolen J, York NL (2007) Cultural differences with end-of-life care in the critical care unit. Dimensions of Critical Care Nursing. Dimensions of Critical Care Nursing, 26(5), 194-198. doi: 10.1097/01.dcc.0000286822.04238.df
- Dönmez ÇF, Yılmaz M (2012) Diyaliz hastaları ile nefroloji hemşireleri için ölüm kavramının anlamı ve ölümle baş etmede nefroloji hemşiresinin rolü. J Psychiatric Nurs 3(3), 141-147. doi: 10.5505/phd.2012.75047.
- Duyan V (2014) Saygın ölüm ilkelerine ilişkin tutumları değerlendirme ölçeği’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. TJFMPC, 8(1), 25-31. doi: 10.5455/tjfmpc.150341
- Erol F (2020) Spirituel bakımın hemşirelik sürecine yansıması. JOINIHP, 1(1), 30-39.
- Fadıloğlu Ç, Aksu T (2013) İyi ölüm ölçeğinin geçerlilik ve güvenirliği. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 29(1), 1-15.
- Harkness CA, Dincher JR (1999) Cultural considerations. Medical surgical nursing total patient care. 10th ed. Mosby Company, s. 143-153.
- Hsu CY, O'Connor M, Lee S (2009) Understandings of death and dying for people of Chinese origin. Death Studies, 33(2), 153-74. doi: 10.1080/07481180802440431.
- Huang YL, Yates P, Prior D (2009) Factors influencing oncology nurses' approaches to accommodating cultural needs in palliative care. J Clin Nurs, 18(24), 3421-3429. doi:10.1111/j.1365-2702.2009.02938.x
- Işık E, Fadıloğlu Ç, Demir Y (2009) Ölüme karşı tutum ölçeğinin türkçe çevirisinin hemşire populasyonunda geçerlik ve güvenilirlik çalışması. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 11(2), 28-43
- Işıkhan V (2008) Terminal dönemdeki kanser hastalarının ölüm yeri tercihleri. Turk J Onco. 23(1), 34-44.
- İnci F, Öz F (2012) Palyatif bakım ve ölüm kaygısı. Current Approaches in Psychiatry/ Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 4(2), 178-187. doi:10.5455/cap.20120411
- Kabalak AA, Öztürk H, Çağıl H (2013) Yaşam sonu bakım organizasyonu: palyatif bakım. Yoğun Bakım Dergisi. 11(2), 56-70.
- Karakuş Z, Babadağ B, Abay H, Akyar I, Çelik S (2013) Nurses’ views related to transcultural nursing in turkey. Int J Caring Sci, 6(2), 201-207.
- Kızılkaya M, Koştu N (2006) Yaşlılıkta ölüm kavramı ve hemşirelik yaklaşımı. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(4), 69-74
- Kuğuoğlu S (2010) Kültürlerarası hemşirelik. In: Karadakovan A, Aslan F (ed) Dahili ve Cerrahi Hastalıklarda Bakım, Nobel Tıp Kitabevi, Adana, pp.85-98.
- Kürtüncü M, Arslan N, Çatalçam S, Yapıcı G, Hırçın G (2018) Yataklı tedavi kurumlarında çalışan hemşirelerin kültürlerarası duyarlılıkları ile sosyo-demografik özellikleri ve empati düzeyleri arasındaki ilişkisi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 20(1), 44-56.
- Lenny CH, Peng YQ (2014) Efficacies of different methods of teaching transcultural nursing practice in China. Chin Nurs Res. 1, 17-24. doi: 10.1016/j.cnre.2014.11.002
- Lo Y (2012) The ımportance of transcultural nursing in cancer care. Br J Nurs 21(4), 32-37.
- Mattson S (2000a) Working toward cultural competence. Awhonn Lifelines, 4(4), 41–43. doi:10.1111/j.1552-6356.2000.tb01192.x
- Mattson S (2000b) Providing culturally competent care. Awhonn Lifelines, 4(5), 37–39. doi:10.1111/j.1552-6356.2000.tb01207.x
- Mitchell AM, Gale DD, Matzo ML, McDonald MC, Gadmer N (2002) Critique of transcultural practices in end-of-life clinical nursing practice. Nursing Forum, 37(4), 24-31. doi: 10.1111/j.1744-6198.2002.tb01289.x.
- Murphy K (2011) The importance of cultural competence. Nursing Made Incredibly Easy!, 9(2), 5. doi: 10.1097/01.NME.0000394039.35217.12.
- Nashwan AQJ, Mansour DB (2013) Caring for a Bedouin female patient with breast cancer: An application of Leininger’s theory of culture care diversity and universality. Global Journal of Medicine And Public Health, 2(3), 1-6.
- Öz F (2010) Sağlık alanında temel kavramlar. Yenilenmiş 2. Baskı. Mattek Matbaacılık, Ankara, pp. 225-230.
- Özçelik H (2017) Palyatif bakım ve ölmekte olan hastaya yaklaşım. Türkiye Klinikleri Anesteziyoloji Reanimasyon-Özel Konular, 10(1), 87-93.
- Peng NH, Liu HL, Chen CH, Bachman J (2012) Cultural practices and end-of-life decision making in the neonatal intensive care unit in Taiwan. Journal of Transcultural Nursing, 23(3), 320-326.
- Peykerli G (2003) Ölümcül hastalıklara psikolojik yaklaşım. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 25(4), 62-65.
- Sherarman DW (2010) Culture and spirituality as domains of quality pallative care. In: Matzo M, Sherman DW (ed). Pallative care nursing: quality care to the end of life, 3rd ed. Springer Publishing Company, New York, pp. 3-39
- Tanrıverdi G (2019) Farklı dinler ve hemşirelik yaklaşımları.1. Baskı. Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara, pp.15-19
- Tanrıverdi G (2016) Hemşirelerde kültürel yeterli yaklaşım ve öneriler. Ülker Hi, Birkök C (ed) Hemşirelerde kültürel yeterlilik geliştirme yaklaşım ve önerileri. 1. Baskı. Pozitif Maatbaa, Ankara, pp.1-15
- Temel AB (2008) Kültürlerarası (çok kültürlü) hemşirelik eğitimi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 11(2), 92-101.
- Terkeş N, Bektaş H (2013) Hemşirelik eğitiminde ve uygulamalarında kültür. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 29(1), 60-67.
- Topbaş E, Bay H, Turan BB, Emir AH, Çıtlak U (2013) Kültürlerarası hemşirelik kavramının yoğun bakıma yansımaları. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 17(1), 37-43.
- Tortumluoğlu G (2004) Kültürlerarası hemşirelik ve kültürel bakim modeli örnekleri. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 8(2), 47-57. Uğurlu ES (2014) Hemşirelikte manevi bakımın uygulanması. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(3), 187-191.
- Vega-Escaño J, de Diego-Cordero R, Badanta-Romero B, Barrientos-Trigo S (2018) The migratory factor as a determinant of health: A transcultural occupational health nursing intervention. Enfermería Clínica (English Edition), 28(1), 57-62. doi: 10.1016/j.enfcli.2017.08.007.
- Wiener L, McConnell DG, Latella L, Ludi E (2013) Cultural and religious considerations in pediatric palliative care. Palliative And Supportive Care, 11(1), 47-67. doi: 10.1017/S1478951511001027
- Woods M (2010) Cultural safety and the socioethical nurse. Nursing Ethics, 17(6), 715-725. doi: 10.1177 / 0969733010379296.
- Yorulmaz DS, Karadeniz H (2020) Terminal dönem ve iyi ölüm sürecinde hemşirelik bakımı. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 24(2), 134-138.
- Zou P (2017) Diet and blood pressure control in Chinese Canadians: cultural considerations. Journal of Immigrant And Minority Health, 19(2), 477-483. doi: 10.1007/s10903-016-0493-0
Yıl 2022,
, 244 - 250, 30.12.2022
Öz
People belong to a society and culture, which is the common language of these societies; it cannot be separated from other facts that a person has. In order to provide a holistic care, culture should also be included in care. Culture has an effect throughout life as well as at the end of life. No matter what culture it is, death has an important place in every culture. Nurses often care for individuals from different cultures and are there at the end of life. The patient and his family; At the end of life, they want to be cared for according to their own beliefs, culture and rituals. Transcultural Nursing approach in terms of determining and applying cultural behaviors after death; It offers a holistic and humanist approach. A case report was prepared in order to draw attention to the cultural differences of the patients and to show the usability of transcultural model.
Anahtar Kelimeler
Proje Numarası
yok
Kaynakça
- Akyol A (2010) Yetişkinde ölüm süreci ve hemşirelik bakımı. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 26(3), 59-72.
- Başli M, Bekar M, Ci̇velek İ (2018) Kültürlerarası hemşirelikte kullanılan modeller ve kültürel yeterlilik süreci modeli’ni anlamak. Necmettin Erbakan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(1), 18-24.
- Bekar M (2001) Kültürlerarası (kültürlerarası) hemşirelik. Community and Physician, 16(2), 136-141.
- Birol L. Akyar İ (2020). Palyatif bakım. Akdemir N, Birol L, editör. İç Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı Kitabı. 1.Baskı, Ankara: Akademisyen Kitabevi, s.279- 287.
- Busher Betancourt DA (2016). Madeleine Leininger and the transcultural theory of nursing. The Downtown Review, 2(1), 1-8.
- Ceylantekin Y, Öcalan D (2016) Hemşirelik öğrencilerinin kültürel farkındalığı ve kültürlerarası hemşirelik dersine yönelik düşünceleri. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(4), 45-53.
- Chang L, Chen SC, Hung SL (2018) Embracing diversity and transcultural society through community health practicum among college nursing students. Nurse Educ Pract. 31, 156-160. doi: 10.1016/j.nepr.2018.05.004.
- Çelik S, Altun Uğraş G, Aksoy G (2010) Yoğun bakım hemşirelerinin yaşamını kaybetmiş hasta ve hasta ailesine verdikleri bakımın incelenmesi. FJNJ, 18(2), 80-86
- Dağdelen D, Zincir H (2019) Terminal dönem ve kültürel yaklaşımlar. Türkiye Klinikleri Halk Sağlığı Hemşireliği-Özel Konular, 5(3), 85-90.
- Doolen J, York NL (2007) Cultural differences with end-of-life care in the critical care unit. Dimensions of Critical Care Nursing. Dimensions of Critical Care Nursing, 26(5), 194-198. doi: 10.1097/01.dcc.0000286822.04238.df
- Dönmez ÇF, Yılmaz M (2012) Diyaliz hastaları ile nefroloji hemşireleri için ölüm kavramının anlamı ve ölümle baş etmede nefroloji hemşiresinin rolü. J Psychiatric Nurs 3(3), 141-147. doi: 10.5505/phd.2012.75047.
- Duyan V (2014) Saygın ölüm ilkelerine ilişkin tutumları değerlendirme ölçeği’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. TJFMPC, 8(1), 25-31. doi: 10.5455/tjfmpc.150341
- Erol F (2020) Spirituel bakımın hemşirelik sürecine yansıması. JOINIHP, 1(1), 30-39.
- Fadıloğlu Ç, Aksu T (2013) İyi ölüm ölçeğinin geçerlilik ve güvenirliği. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 29(1), 1-15.
- Harkness CA, Dincher JR (1999) Cultural considerations. Medical surgical nursing total patient care. 10th ed. Mosby Company, s. 143-153.
- Hsu CY, O'Connor M, Lee S (2009) Understandings of death and dying for people of Chinese origin. Death Studies, 33(2), 153-74. doi: 10.1080/07481180802440431.
- Huang YL, Yates P, Prior D (2009) Factors influencing oncology nurses' approaches to accommodating cultural needs in palliative care. J Clin Nurs, 18(24), 3421-3429. doi:10.1111/j.1365-2702.2009.02938.x
- Işık E, Fadıloğlu Ç, Demir Y (2009) Ölüme karşı tutum ölçeğinin türkçe çevirisinin hemşire populasyonunda geçerlik ve güvenilirlik çalışması. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 11(2), 28-43
- Işıkhan V (2008) Terminal dönemdeki kanser hastalarının ölüm yeri tercihleri. Turk J Onco. 23(1), 34-44.
- İnci F, Öz F (2012) Palyatif bakım ve ölüm kaygısı. Current Approaches in Psychiatry/ Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 4(2), 178-187. doi:10.5455/cap.20120411
- Kabalak AA, Öztürk H, Çağıl H (2013) Yaşam sonu bakım organizasyonu: palyatif bakım. Yoğun Bakım Dergisi. 11(2), 56-70.
- Karakuş Z, Babadağ B, Abay H, Akyar I, Çelik S (2013) Nurses’ views related to transcultural nursing in turkey. Int J Caring Sci, 6(2), 201-207.
- Kızılkaya M, Koştu N (2006) Yaşlılıkta ölüm kavramı ve hemşirelik yaklaşımı. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(4), 69-74
- Kuğuoğlu S (2010) Kültürlerarası hemşirelik. In: Karadakovan A, Aslan F (ed) Dahili ve Cerrahi Hastalıklarda Bakım, Nobel Tıp Kitabevi, Adana, pp.85-98.
- Kürtüncü M, Arslan N, Çatalçam S, Yapıcı G, Hırçın G (2018) Yataklı tedavi kurumlarında çalışan hemşirelerin kültürlerarası duyarlılıkları ile sosyo-demografik özellikleri ve empati düzeyleri arasındaki ilişkisi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 20(1), 44-56.
- Lenny CH, Peng YQ (2014) Efficacies of different methods of teaching transcultural nursing practice in China. Chin Nurs Res. 1, 17-24. doi: 10.1016/j.cnre.2014.11.002
- Lo Y (2012) The ımportance of transcultural nursing in cancer care. Br J Nurs 21(4), 32-37.
- Mattson S (2000a) Working toward cultural competence. Awhonn Lifelines, 4(4), 41–43. doi:10.1111/j.1552-6356.2000.tb01192.x
- Mattson S (2000b) Providing culturally competent care. Awhonn Lifelines, 4(5), 37–39. doi:10.1111/j.1552-6356.2000.tb01207.x
- Mitchell AM, Gale DD, Matzo ML, McDonald MC, Gadmer N (2002) Critique of transcultural practices in end-of-life clinical nursing practice. Nursing Forum, 37(4), 24-31. doi: 10.1111/j.1744-6198.2002.tb01289.x.
- Murphy K (2011) The importance of cultural competence. Nursing Made Incredibly Easy!, 9(2), 5. doi: 10.1097/01.NME.0000394039.35217.12.
- Nashwan AQJ, Mansour DB (2013) Caring for a Bedouin female patient with breast cancer: An application of Leininger’s theory of culture care diversity and universality. Global Journal of Medicine And Public Health, 2(3), 1-6.
- Öz F (2010) Sağlık alanında temel kavramlar. Yenilenmiş 2. Baskı. Mattek Matbaacılık, Ankara, pp. 225-230.
- Özçelik H (2017) Palyatif bakım ve ölmekte olan hastaya yaklaşım. Türkiye Klinikleri Anesteziyoloji Reanimasyon-Özel Konular, 10(1), 87-93.
- Peng NH, Liu HL, Chen CH, Bachman J (2012) Cultural practices and end-of-life decision making in the neonatal intensive care unit in Taiwan. Journal of Transcultural Nursing, 23(3), 320-326.
- Peykerli G (2003) Ölümcül hastalıklara psikolojik yaklaşım. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 25(4), 62-65.
- Sherarman DW (2010) Culture and spirituality as domains of quality pallative care. In: Matzo M, Sherman DW (ed). Pallative care nursing: quality care to the end of life, 3rd ed. Springer Publishing Company, New York, pp. 3-39
- Tanrıverdi G (2019) Farklı dinler ve hemşirelik yaklaşımları.1. Baskı. Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara, pp.15-19
- Tanrıverdi G (2016) Hemşirelerde kültürel yeterli yaklaşım ve öneriler. Ülker Hi, Birkök C (ed) Hemşirelerde kültürel yeterlilik geliştirme yaklaşım ve önerileri. 1. Baskı. Pozitif Maatbaa, Ankara, pp.1-15
- Temel AB (2008) Kültürlerarası (çok kültürlü) hemşirelik eğitimi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 11(2), 92-101.
- Terkeş N, Bektaş H (2013) Hemşirelik eğitiminde ve uygulamalarında kültür. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 29(1), 60-67.
- Topbaş E, Bay H, Turan BB, Emir AH, Çıtlak U (2013) Kültürlerarası hemşirelik kavramının yoğun bakıma yansımaları. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 17(1), 37-43.
- Tortumluoğlu G (2004) Kültürlerarası hemşirelik ve kültürel bakim modeli örnekleri. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 8(2), 47-57. Uğurlu ES (2014) Hemşirelikte manevi bakımın uygulanması. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(3), 187-191.
- Vega-Escaño J, de Diego-Cordero R, Badanta-Romero B, Barrientos-Trigo S (2018) The migratory factor as a determinant of health: A transcultural occupational health nursing intervention. Enfermería Clínica (English Edition), 28(1), 57-62. doi: 10.1016/j.enfcli.2017.08.007.
- Wiener L, McConnell DG, Latella L, Ludi E (2013) Cultural and religious considerations in pediatric palliative care. Palliative And Supportive Care, 11(1), 47-67. doi: 10.1017/S1478951511001027
- Woods M (2010) Cultural safety and the socioethical nurse. Nursing Ethics, 17(6), 715-725. doi: 10.1177 / 0969733010379296.
- Yorulmaz DS, Karadeniz H (2020) Terminal dönem ve iyi ölüm sürecinde hemşirelik bakımı. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 24(2), 134-138.
- Zou P (2017) Diet and blood pressure control in Chinese Canadians: cultural considerations. Journal of Immigrant And Minority Health, 19(2), 477-483. doi: 10.1007/s10903-016-0493-0
Toplam 48 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sağlık Kurumları Yönetimi |
| Bölüm | OIgu Sunumu |
| Yazarlar | |
| Proje Numarası | yok |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Aralık 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 |
