Öz
Risk hem gelecekteki hem de şimdiki bir olayla ilgili zararlı sonuç meydana gelme ihtimalidir. Risk algısı, kişinin bir olayın olasılığına ilişkin beklentisi veya potansiyel zarar hakkındaki inançlarıdır ve kişiden kişiye değişiklik gösterebilmektedir. Riskler, algı ve beklentilerden etkilenen zihinsel bir yapıya sahiptir. Gebelikte de risk algısı çeşitli faktörlerden etkilenmektedir. Önceki deneyimler, gebeliğe uyum, riskin meydana geldiği dönem, sosyal destek kaynakları, bilgi eksikliği, gebelerin risklere ilişkin tutumları, tıbbi risk, psikolojik unsurlar, riskin klinik özellikleri, gebelik yaşı ve sağlık profesyonellerinin bakış açıları risk algısı düzeyini etkileyen faktörlerdir. Sağlık profesyonelleri etkili araçlar kullanarak gebelerin risk algısını ve gebeliğin komplikasyonlarını değerlendirerek gebelik riskinin algılanmasında önemli rol oynamaktadır. Böylece gebe kadınların risk algısı belirlenerek gebelik sürecindeki sağlık davranışları iyileştirilebilmekte ve sağlık profesyonellerinin doğum öncesi bakım kalitesini artırabilecek risk boyutlarını belirlemesine yardımcı olmaktadır. Bu derlemenin amacı kadınların gebelikte algıladığı risk algısının önemini vurgulayarak sağlık profesyonellerinin farkındalıklarını geliştirmektir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akın, Ö., & Erbil, N. (2022). Covıd-19 pandemisinde gebelik süreci ve doğum korkusu.1. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hemşirelik Dergisi, 4(1), 39-44. https://doi.org/10.48071/sbuhemsirelik.988885
- Alemu, D. A., Zegeye, A. M., Zeleke, L. B., Dessie, W. K., Melese, Y. D., Tarik, Y. D., ... & Asfaha, B. T. (2022). Pregnancy risk perception and associated factors among pregnant women attending antenatal care at health centers in jabi tehnan district, Amhara, Northwestern Ethiopia, 2021. International Journal of Reproductive Medicine, https://doi.org/10.1155/2022/6847867
- Aydemir H., & Hazar H. U. (2014). Düşük riskli, riskli, yüksek riskli gebelik ve ebenin rolü. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi / Gümüşhane University Journal of Health Sciences, 3(2), 815-833. https://doi.org/10.26453/otjhs.750158
- Baltacı, A. (2020). Doğum teminatı sigortası tercihinde hamilelikte risk algısının etkisi: kadın tüketiciler üzerine bir araştırma. Bankacılık ve Sigortacılık Araştırmaları Dergisi, (14), 26-43. https://Dergipark.Org.Tr/En/Pub/Bsad/İssue/55816/734539
- Bayrampour, H., Heaman, M., Duncan, K. A., & Tough, S. (2012). Advanced maternal age and risk perception: A qualitative study, BMC Pregnancy and Childbirth, 12(1), 1-13.
- Bayrampour, H., Heaman, M., Duncan, K. A., & Tough, S. (2013). Predictors of perception of pregnancy risk among nulliparous women. Journal of Obstetric, Gynecologic & Neonatal Nursing, 42(4), 416-427. https://psycnet.apa.org/doi/10.1111/1552-6909.12215
- Brewer, N. T., Chapman, G. B., Gibbons, F. X., Gerrard, M., McCaul, K. D., & Weinstein, N. D. (2007). Meta-analysis of the relationship between risk perception and health behavior: The example of vaccination. Health Psychol, 26, 136–45. https://doi.org/10.1037/0278-6133.26.2.136
- Evcili, F., & Dağlar, G. (2019). Gebelikte risk algısı ölçeği: Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması. Cukurova Medical Journal, 44, 211-222. https://doi.org/10.17826/cumj.554151
- Gözüyeşil, E., & Özertürk, Ö. (2022). Gebelikte risk algısı ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi; trimesterler arası karşılaştırma. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 6(3), 467-477. https://doi.org/10.46237/amusbfd.1035974
- Güner, Ö. (2023). Gebelikte eş desteğinin stres, anksiyete ve depresyonla ilişkisinin incelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 39(2), 235-242. https://doi.org/10.53490/egehemsire.1190420
- Heaman, M. I., & Gupton, A. L. (2009). Psychometric testing of the perception of pregnancy risk questionnaire. Research in Nursing & Health, 32(5), 493-503. https://doi.org/10.1002/nur.20342
- Jackson, J., Allum, N., & Gaskell, G. (2006). Bridging levels of analysis in risk perception research: The case of the fear of crime. In Forum Qualitative Sozialforschung/Forum: Qualitative Social Research, 7(1). https://doi.org/10.17169/fqs-7.1.63
- Janz, N. K., & Becker, M. H. (1984). The health belief model: A decade later. Health Educ Q, 11, 1–47. https://doi.org/10.1177/109019818401100101
- Lee, S., Ayers, S., & Holden, D. (2012). Risk perception of women during high risk pregnancy: A systematic review. Health, Risk & Society, 14(6), 511-531. https://psycnet.apa.org/doi/10.1080/13698575.2012.701277
- Lee, S., Holden, D., Webb, R., & Ayers, S. (2019). Pregnancy related risk perception in pregnant women, midwives & doctors: A cross-sectional survey. BMC Pregnancy and Childbirth, 19, 335, 343. https://doi.org/10.1186/s12884-019-2467-4
- Lennon, S. L. (2016). Risk perception in pregnancy: A concept analysis. Journal of Advanced Nursing, 72(9), 2016-2029. https://doi.org/10.1111/jan.13007
- Maharramova A. (2022). Gebelikte risk algısı ve stres düzeyinin karşılaştırılması. (Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi).
- Okeh, N. O., Hawkins, K. C., Butler, W., & Younis, A. (2015). Knowledge and perception of risks and complications of maternal obesity during pregnancy. Gynecol Obstet (Sunnyvale), 5(323), 2161-0932. http://dx.doi.org/10.4172/2161-0932.1000323
- Okyay, E. K., & Sunay, Z. (2022). Gebelikte risk algısı ile gebelikte iyilik hali arasındaki ilişkinin incelenmesi. Socrates Journal of Interdisciplinary Social Studies, 14, 1-12. https://doi.org/10.51293/socrates.162
- Oxford English Dictionary (2022). Perception. Oxford English Dictionary Online. http://www.Oxforddictionaries.com/Definition/English/Perception Accessed 14 June 2022.
- Paek, H. J., & Hove, T. (2017). Risk perceptions and risk characteristics. In Oxford Research Encyclopedia of Communication. https://oxfordre.com/communication/view/10.1093/acrefore/9780190228613.001.0001/acrefore-9780190228613-e-283.
- Polat, F., & Karasu, F. (2022). Gebelerde internet kullanımının kendisi ve bebeğinin sağlığı hakkındaki düşünceleriyle ilişkisi. Bağımlılık Dergisi, 23(4), 483-491. https://doi.org/10.51982/bagimli.1087572
- Rajbanshi, S., Norhayati, M. N., & Nik Hazlina, N. H. (2021). Risk perceptions among high-risk pregnant women in Nepal: A qualitative study. BMC Pregnancy and Childbirth, 21, 1-8.
- Sangin, S., & Phonkusol, C. (2021). Perception of pregnancy risk and related obstetric factors among women of advanced maternal age. Pacific Rim International Journal of Nursing Research, 25(3), 494-504.
- Saxell, L. (2000). Risk: theoretical or actual [in:] L. A. Page (ed.), The new midwifery: science and sensitivity in practice. Churchill Livingstone, Oxford, 87, 104.
- Shojaeian, Z., Khadivzadeh, T., Sahebi, A., Kareshki, H., & Tara, F. (2021). Perceived risk in women with high risk pregnancy: A qualitative study. Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research, 26(2), 168. https://doi.org/10.4103/ijnmr.ijnmr_32_20v
- Sjoberg, L. (2000). The methodology of risk perception research. Qual Quant, 34, 407– 418. Türk Dil Kurumu. (TDK). Türk Dil Kurumu Sözlükleri. https://sozluk.gov.tr/ (Erişim tarihi: 04.01.2023).
- Weinstein, N. D., Kwitel, A., McCaul, K. D., Magnan, R. E., Gerrard, M., & Gibbons, F. X. (2007). Risk perceptions: Assessment and relationship to influenza vaccination. Health Psychol, 26,146–151.
- Yanık, D. & Özcanarslan, F. (2019). Riskli gebelerde algılanan sosyal destek ile stresle baş etme düzeyleri arasındaki ilişki. Ebelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(3), 96-104.
Öz
The chance of a negative consequence, both in the future and in the present, is defined as risk. Risk perception is a person's expectation of an event or ideas about potential harm, which might differ from person to person. Perceptions and expectations influence the mental structure of risks. Various factors influence risk perception during pregnancy. Previous experiences, compliance with pregnancy, the period when the risk occurs, sources of social support, lack of knowledge, attitudes of pregnant women toward risks, medical risk, psychological factors, clinical characteristics of risk, gestational age, and health professionals' perspectives are all factors that influence risk perception. By examining pregnant women's risk perceptions and the consequences of pregnancy using effective techniques, health practitioners play an essential role in the perception of pregnancy risk. Thus, by establishing pregnant women's risk perceptions, their health behaviors throughout pregnancy can be improved, and it aids health professionals in identifying risk aspects that can improve prenatal care quality. In this context, the goal of this review is to raise health-care professionals' knowledge by emphasizing the importance of women's risk perceptions throughout pregnancy.
Anahtar Kelimeler
Pregnancy Risk perception Risk perception during pregnancy Midwifery
Kaynakça
- Akın, Ö., & Erbil, N. (2022). Covıd-19 pandemisinde gebelik süreci ve doğum korkusu.1. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hemşirelik Dergisi, 4(1), 39-44. https://doi.org/10.48071/sbuhemsirelik.988885
- Alemu, D. A., Zegeye, A. M., Zeleke, L. B., Dessie, W. K., Melese, Y. D., Tarik, Y. D., ... & Asfaha, B. T. (2022). Pregnancy risk perception and associated factors among pregnant women attending antenatal care at health centers in jabi tehnan district, Amhara, Northwestern Ethiopia, 2021. International Journal of Reproductive Medicine, https://doi.org/10.1155/2022/6847867
- Aydemir H., & Hazar H. U. (2014). Düşük riskli, riskli, yüksek riskli gebelik ve ebenin rolü. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi / Gümüşhane University Journal of Health Sciences, 3(2), 815-833. https://doi.org/10.26453/otjhs.750158
- Baltacı, A. (2020). Doğum teminatı sigortası tercihinde hamilelikte risk algısının etkisi: kadın tüketiciler üzerine bir araştırma. Bankacılık ve Sigortacılık Araştırmaları Dergisi, (14), 26-43. https://Dergipark.Org.Tr/En/Pub/Bsad/İssue/55816/734539
- Bayrampour, H., Heaman, M., Duncan, K. A., & Tough, S. (2012). Advanced maternal age and risk perception: A qualitative study, BMC Pregnancy and Childbirth, 12(1), 1-13.
- Bayrampour, H., Heaman, M., Duncan, K. A., & Tough, S. (2013). Predictors of perception of pregnancy risk among nulliparous women. Journal of Obstetric, Gynecologic & Neonatal Nursing, 42(4), 416-427. https://psycnet.apa.org/doi/10.1111/1552-6909.12215
- Brewer, N. T., Chapman, G. B., Gibbons, F. X., Gerrard, M., McCaul, K. D., & Weinstein, N. D. (2007). Meta-analysis of the relationship between risk perception and health behavior: The example of vaccination. Health Psychol, 26, 136–45. https://doi.org/10.1037/0278-6133.26.2.136
- Evcili, F., & Dağlar, G. (2019). Gebelikte risk algısı ölçeği: Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması. Cukurova Medical Journal, 44, 211-222. https://doi.org/10.17826/cumj.554151
- Gözüyeşil, E., & Özertürk, Ö. (2022). Gebelikte risk algısı ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi; trimesterler arası karşılaştırma. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 6(3), 467-477. https://doi.org/10.46237/amusbfd.1035974
- Güner, Ö. (2023). Gebelikte eş desteğinin stres, anksiyete ve depresyonla ilişkisinin incelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 39(2), 235-242. https://doi.org/10.53490/egehemsire.1190420
- Heaman, M. I., & Gupton, A. L. (2009). Psychometric testing of the perception of pregnancy risk questionnaire. Research in Nursing & Health, 32(5), 493-503. https://doi.org/10.1002/nur.20342
- Jackson, J., Allum, N., & Gaskell, G. (2006). Bridging levels of analysis in risk perception research: The case of the fear of crime. In Forum Qualitative Sozialforschung/Forum: Qualitative Social Research, 7(1). https://doi.org/10.17169/fqs-7.1.63
- Janz, N. K., & Becker, M. H. (1984). The health belief model: A decade later. Health Educ Q, 11, 1–47. https://doi.org/10.1177/109019818401100101
- Lee, S., Ayers, S., & Holden, D. (2012). Risk perception of women during high risk pregnancy: A systematic review. Health, Risk & Society, 14(6), 511-531. https://psycnet.apa.org/doi/10.1080/13698575.2012.701277
- Lee, S., Holden, D., Webb, R., & Ayers, S. (2019). Pregnancy related risk perception in pregnant women, midwives & doctors: A cross-sectional survey. BMC Pregnancy and Childbirth, 19, 335, 343. https://doi.org/10.1186/s12884-019-2467-4
- Lennon, S. L. (2016). Risk perception in pregnancy: A concept analysis. Journal of Advanced Nursing, 72(9), 2016-2029. https://doi.org/10.1111/jan.13007
- Maharramova A. (2022). Gebelikte risk algısı ve stres düzeyinin karşılaştırılması. (Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi).
- Okeh, N. O., Hawkins, K. C., Butler, W., & Younis, A. (2015). Knowledge and perception of risks and complications of maternal obesity during pregnancy. Gynecol Obstet (Sunnyvale), 5(323), 2161-0932. http://dx.doi.org/10.4172/2161-0932.1000323
- Okyay, E. K., & Sunay, Z. (2022). Gebelikte risk algısı ile gebelikte iyilik hali arasındaki ilişkinin incelenmesi. Socrates Journal of Interdisciplinary Social Studies, 14, 1-12. https://doi.org/10.51293/socrates.162
- Oxford English Dictionary (2022). Perception. Oxford English Dictionary Online. http://www.Oxforddictionaries.com/Definition/English/Perception Accessed 14 June 2022.
- Paek, H. J., & Hove, T. (2017). Risk perceptions and risk characteristics. In Oxford Research Encyclopedia of Communication. https://oxfordre.com/communication/view/10.1093/acrefore/9780190228613.001.0001/acrefore-9780190228613-e-283.
- Polat, F., & Karasu, F. (2022). Gebelerde internet kullanımının kendisi ve bebeğinin sağlığı hakkındaki düşünceleriyle ilişkisi. Bağımlılık Dergisi, 23(4), 483-491. https://doi.org/10.51982/bagimli.1087572
- Rajbanshi, S., Norhayati, M. N., & Nik Hazlina, N. H. (2021). Risk perceptions among high-risk pregnant women in Nepal: A qualitative study. BMC Pregnancy and Childbirth, 21, 1-8.
- Sangin, S., & Phonkusol, C. (2021). Perception of pregnancy risk and related obstetric factors among women of advanced maternal age. Pacific Rim International Journal of Nursing Research, 25(3), 494-504.
- Saxell, L. (2000). Risk: theoretical or actual [in:] L. A. Page (ed.), The new midwifery: science and sensitivity in practice. Churchill Livingstone, Oxford, 87, 104.
- Shojaeian, Z., Khadivzadeh, T., Sahebi, A., Kareshki, H., & Tara, F. (2021). Perceived risk in women with high risk pregnancy: A qualitative study. Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research, 26(2), 168. https://doi.org/10.4103/ijnmr.ijnmr_32_20v
- Sjoberg, L. (2000). The methodology of risk perception research. Qual Quant, 34, 407– 418. Türk Dil Kurumu. (TDK). Türk Dil Kurumu Sözlükleri. https://sozluk.gov.tr/ (Erişim tarihi: 04.01.2023).
- Weinstein, N. D., Kwitel, A., McCaul, K. D., Magnan, R. E., Gerrard, M., & Gibbons, F. X. (2007). Risk perceptions: Assessment and relationship to influenza vaccination. Health Psychol, 26,146–151.
- Yanık, D. & Özcanarslan, F. (2019). Riskli gebelerde algılanan sosyal destek ile stresle baş etme düzeyleri arasındaki ilişki. Ebelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(3), 96-104.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Bebek ve Çocuk Sağlığı |
| Bölüm | Derleme |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 16 Aralık 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 |
