Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

DETERMINANTS OF HEALTH EXPENDITURES: PANEL DATA ANALYSIS FOR OECD COUNTRIES

Yıl 2023, Cilt: 26 Sayı: 2, 335 - 352, 23.06.2023

Jebağı Canberk Aydın Gülbiye Yenimahalleli Yaşar

Öz

Health expenditures have doubled in real terms over the past two decades, reaching $8.5 trillion. Today, this represents approximately 10% of global GDP. The continuous increase in health expenditures and the determination of the factors affecting these expenditures are attracting the attention of researchers, as well as individuals and institutions involved in the management and planning of healthcare services. This study is a panel data analysis covering the years 2000-2018 in order to determine the factors affecting health expenditures in OECD member countries, which are members of developed/developing countries and also account for a significant part of global health expenditures. The analysis utilizes comparable data and employs techniques such as testing for cross-sectional dependence, unit and time effects, and estimation using the least squares method with shadow variables. The dependent variable in the model is per capita total health expenditure, and the independent variables used are per capita GDP, employment rate, proportion of the population over 65 years of age, life expectancy at birth, and urbanization rate. The model was tested for cross-sectional dependence, unit and time effects, and estimated using the least squares method with shadow variables. The results of the panel data analysis show that GDP per capita and the employment rate are factors that positively affect per capita total health expenditure in OECD countries. The negative factor is the proportion of the population over 65 years of age. Life expectancy at birth and urbanization rate were found to have no statistically significant impact. The result concerning GDP per capita, which has a positive effect on per capita total health expenditure, supports existing studies in the literature. No comparable research could be found in the literature regarding the positive effect of the employment rate. Therefore, the relationship between employment and health expenditure is unique. Although there are many studies showing that aging has a positive effect on health expenditures, particularly in relation to the population over 65 years old, the result of this research reveals a negative relationship. While this result is not considered causality, it is original. Therefore, the effect of aging on health expenditure should be investigated from different dimensions. Additionally, for future studies aimed at determining the determinants of health expenditures, it is recommended to diversify the number of countries included in terms of time dimension and variables and to evaluate them from different dimensions in terms of health system characteristics and health policy.

Anahtar Kelimeler

health expenditure determinants of health expenditures OECD countries panel data analysis

Kaynakça

  • Andersen, R., & Newman, J. F. (1973). Societal and individual determinants of medical care utilization in the United States. The Milbank Memorial Fund Quarterly. Health and Society, 95-124.
  • Aydın, J. C., & Yaşar, G. (2020). Sağlık harcamalarının gelir esnekliği açısından değerlendirilmesi: Sistematik bir derleme. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(1), 63-80.
  • Baltagi, B. H., Lagravinese, R., Moscone, F., & Tosetti, E. (2017). Health care expenditure and income: A global perspective. Health Economics, 26(7), 863–874.
  • Breusch, T., & Pagan, A. (1980). The lagrange multiplier test and its applications to model spefication in econometrics. Oxford University Press, 239-253.
  • Bui, A. L., Lavado, R. F., Johnson, E. K., Brooks, B. P., Freeman, M. K., Graves, C. M., Haakenstad, A, Hanlon, M., & Dieleman, J. L. (2015). National health accounts data from 1996 to 2010: A systematic review. Bulletin of the World Health Organization, 93, 566-576.
  • Canser, B. O. Z., Nihat, T. A. Ş., & Önder, E. (2020). The impacts of aging, income and urbanization on health expenditures: A panel regression analysis for OECD countries. Turkish Journal of Public Health, 18(1), 1-9.
  • Çetin, M. A., & Bakırtaş, İ. (2019). Does urbanization induce the health expenditures? A dynamic macro-panel analysis for developing countries. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 61, 208-222.
  • De Meijer, C., Wouterse, B., Polder, J., & Koopmanschap, M. (2013). The effect of population aging on health expenditure growth: A critical review. European Journal of Ageing, 10(4), 353-361.
  • Getzen, T. E. (2000). Health care is an individual necessity and a national luxury: Applying multilevel decision models to the analysis of health care expenditures. Journal of Health Economics, 19(2), 259-270.
  • Gray, A. (2005). Population ageing and health care expenditure. Oxford Institute of Ageing, Ageing Horizons, 2, 15-20.
  • Hausman, J. (1978). Specification tests in econometrics. Econometrica, 46, 1251-1271.
  • Henningsen, A., & Henningsen, G. (2019). Analysis of panel data using R. Panel data econometrics (pp. 345-396). Academic Press.
  • Marino, A., Morgan, D., Lorenzoni, L., & James, C. (2017). Future trends in health care expenditure: A modelling framework for cross-country forecasts. OECD Health Working Papers, No. 95, OECD Publishing.
  • Marino, A., & Lorenzoni, L. (2019). The impact of technological advancements on health spending: A literature review. OECD Health Working Papers, No. 113, OECD Publishing.
  • Martin, J. J. M., González, P., & García, M. D. C. (2011). Review of the literature on the determinants of healthcare expenditure. Applied Economics, 43(1), 19-46.
  • Nghiem, S. H., & Connelly, L. B. (2017). Convergence and determinants of health expenditures in OECD countries. Health economics review, 7(1), 1-11.
  • O'Connell, J. M. (1996). The relationship between health expenditures and the age structure of the population in OECD countries. Health economics, 5(6), 573-578.
  • OECD (1988). Aging population: the social policy implications. OECD Publishing.
  • OECD (2022). OECD Database. https://stats.oecd.org/
  • OECD/European Union (2016). Health at a Glance: Europe 2016: State of Health in the EU Cycle. OECD Publishing.
  • OECD/EUROSTAT/WHO (2017). A System of Health Accounts 2011: Revised edition. OECD Publishing.
  • Panopoulou, E., & Pantelidis, T. (2012). Convergence in per capita health expenditures and health outcomes in the OECD countries. Applied Economics, 44(30), 3909-3920.
  • Phelps, C. E. (2017). Universal insurance issues and international comparisons of health care systems. In Health Economics 6th edt., Routledge.
  • Reinhardt, U. E. (2003). Does the aging of the population really drive the demand for health care?. Health Affairs, 22(6), 27-39.
  • Sghari, M. B. A., & Hammami, P. S. (2016). The relationship between life expectancy and health spending. International Journal of Development and Economic Sustainability, 4(6), 45-53.
  • Tatoğlu, F. Y. (2013). Panel veri ekonometrisi. Beta Yayınevi.
  • Tatoğlu, F. Y. (2017). Panel zaman serileri analizi. Beta Yayınevi.
  • TÜİK (2020). Hanehalkı Bütçe Araştırması Tüketim Harcamaları Birleşik Mikro Veri Seti 2016-2017-2018. https://www.tuik.gov.tr/media/microdata/pdf/hanehalki-butce.pdf
  • WHO (2021). Global expenditure on health: public spending on the rise? https://apps.who.int/iris/rest/bitstreams/1400583/retrieve
  • Williams, G., Cylus, J., Roubal, T., Ong, P., Barber, S., & World Health Organization. (2019). Sustainable health financing with an ageing population: will population ageing lead to uncontrolled health expenditure growth? European Observatory on Health Systems and Policies. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK550603/
  • Woodward, R. S., & Wang, L. (2012). The oh‐so straight and narrow path: can the health care expenditure curve be bent?. Health economics, 21(8), 1023-1029.
  • Yenimahalleli Yaşar, G., & Aydın, J. C. (2020). Sağlık harcamaları ve finansmanı: OECD ülkeleri ve Türkiye. Benli, H. T., Hacısalihoğlu, E., Kutlu, D. & Savul G. (Edt.), Sosyal Politika ve İktisat Yazıları Prof. Dr. Seyhan Erdoğdu’ya Armağan (1. Basım, ss: 366-390). Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayınları.

SAĞLIK HARCAMALARININ BELİRLEYİCİLERİ: OECD ÜLKELERİ İÇİN PANEL VERİ ANALİZİ1

Yıl 2023, Cilt: 26 Sayı: 2, 335 - 352, 23.06.2023

Jebağı Canberk Aydın Gülbiye Yenimahalleli Yaşar

Öz

Sağlık harcamaları, son yirmi yılda reel olarak iki kat artarak 8,5 trilyon dolar ($) seviyesine ulaşmıştır. Günümüzde bu oran küresel GSYH’nin yaklaşık %10’unu oluşturmaktadır. Sağlık harcamalarındaki süregelen artış ve bu harcamaların sürdürülebilir finansmanının sağlanabilmesi amacıyla sağlık harcamalarını etkileyen etmenlerin belirlenmesi hem araştırmacıların hem de sağlık hizmetlerinin yönetimi ve planlanmasında yer alan kişi ve kurumların yoğun olarak ilgisini çekmektedir. Bu çalışma sağlık harcamalarının belirleyicilerini tespit edebilmek amacıyla, gelişmiş/gelişmekte olan üyesi olduğu ve küresel sağlık harcamalarının önemli bölümünü de gerçekleştiren OECD üyesi ülkelerde sağlık harcamalarını etkileyen etmenleri karşılaştırılabilir veriler üzerinden tespit edebilmek için 2000-2018 yıllarını kapsayan bir panel veri analizidir. Araştırmada bağımlı değişken olarak kişi başı toplam sağlık harcaması; bağımsız değişkenler olarak ise kişi başı GSYH, istihdam oranı, 65 yaş üstü nüfus oranı, doğumda beklenen yaşam süresi ve kentleşme oranı ile ilgili veriler kullanılmıştır. Modelde yatay kesit bağımlılığı, birim ve zaman etkileri açısından test edilmiş, gölge değişkenli en küçük kareler yöntemi ile tahmin edilmiştir. Panel veri analizi sonucunda, OECD ülkesinde kişi başı toplam sağlık harcamasını pozitif yönde etkileyen etmenler kişi başı GSYH ve istihdam oranı olarak tespit edilmiştir. Negatif yönlü etmen ise 65 yaş üstü nüfus oranı olarak tespit edilmiştir. Doğumda beklenen yaşam süresi ve kentleşme oranının istatistiksel olarak anlamlı bir etkisinin olmadığı bulunmuştur. Araştırma sonucunda, kişi başı toplam sağlık harcamasına pozitif yönlü etkisi olan kişi başı GSYH ile ilgili sonuç, literatürdeki araştırmaları destekler niteliktedir. İstihdam oranının pozitif etkisi üzerine literatürde karşılaştırılabilir nitelikte araştırma tespit edilememiştir. Bu açıdan istihdam ve sağlık harcaması arasındaki ilişki özgünlük taşımaktadır. Yaşlanmanın sağlık harcamaları üzerine pozitif etkisi olduğu ve 65 yaş üstü nüfus oranı ile bu ilişkinin ortaya konduğu pek çok araştırma olmakla birlikte bu araştırmanın sonucu negatif yönlü bir ilişkiyi ortaya koymaktadır. Bu sonuç, bir nedensellik olarak değerlendirilmemekle birlikte özgünlük taşımaktadır. Bu açıdan yaşlanmanın sağlık harcaması üzerine etkisinin farklı boyutları ile araştırılması gerekmektedir. Ayrıca sağlık harcamalarının belirleyicilerinin tespit edilmesi için gerçekleştirilecek çalışmaların; kapsamdaki ülke sayısı, zaman boyutu ve değişkenler açısından çeşitlendirilmesi, sağlık sistemleri özellikleri ve sağlık politikası açısından da farklı boyutlardan da değerlendirilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

sağlık harcaması sağlık harcamalarının belirleyicileri OECD ülkeleri panel veri analizi

Kaynakça

  • Andersen, R., & Newman, J. F. (1973). Societal and individual determinants of medical care utilization in the United States. The Milbank Memorial Fund Quarterly. Health and Society, 95-124.
  • Aydın, J. C., & Yaşar, G. (2020). Sağlık harcamalarının gelir esnekliği açısından değerlendirilmesi: Sistematik bir derleme. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(1), 63-80.
  • Baltagi, B. H., Lagravinese, R., Moscone, F., & Tosetti, E. (2017). Health care expenditure and income: A global perspective. Health Economics, 26(7), 863–874.
  • Breusch, T., & Pagan, A. (1980). The lagrange multiplier test and its applications to model spefication in econometrics. Oxford University Press, 239-253.
  • Bui, A. L., Lavado, R. F., Johnson, E. K., Brooks, B. P., Freeman, M. K., Graves, C. M., Haakenstad, A, Hanlon, M., & Dieleman, J. L. (2015). National health accounts data from 1996 to 2010: A systematic review. Bulletin of the World Health Organization, 93, 566-576.
  • Canser, B. O. Z., Nihat, T. A. Ş., & Önder, E. (2020). The impacts of aging, income and urbanization on health expenditures: A panel regression analysis for OECD countries. Turkish Journal of Public Health, 18(1), 1-9.
  • Çetin, M. A., & Bakırtaş, İ. (2019). Does urbanization induce the health expenditures? A dynamic macro-panel analysis for developing countries. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 61, 208-222.
  • De Meijer, C., Wouterse, B., Polder, J., & Koopmanschap, M. (2013). The effect of population aging on health expenditure growth: A critical review. European Journal of Ageing, 10(4), 353-361.
  • Getzen, T. E. (2000). Health care is an individual necessity and a national luxury: Applying multilevel decision models to the analysis of health care expenditures. Journal of Health Economics, 19(2), 259-270.
  • Gray, A. (2005). Population ageing and health care expenditure. Oxford Institute of Ageing, Ageing Horizons, 2, 15-20.
  • Hausman, J. (1978). Specification tests in econometrics. Econometrica, 46, 1251-1271.
  • Henningsen, A., & Henningsen, G. (2019). Analysis of panel data using R. Panel data econometrics (pp. 345-396). Academic Press.
  • Marino, A., Morgan, D., Lorenzoni, L., & James, C. (2017). Future trends in health care expenditure: A modelling framework for cross-country forecasts. OECD Health Working Papers, No. 95, OECD Publishing.
  • Marino, A., & Lorenzoni, L. (2019). The impact of technological advancements on health spending: A literature review. OECD Health Working Papers, No. 113, OECD Publishing.
  • Martin, J. J. M., González, P., & García, M. D. C. (2011). Review of the literature on the determinants of healthcare expenditure. Applied Economics, 43(1), 19-46.
  • Nghiem, S. H., & Connelly, L. B. (2017). Convergence and determinants of health expenditures in OECD countries. Health economics review, 7(1), 1-11.
  • O'Connell, J. M. (1996). The relationship between health expenditures and the age structure of the population in OECD countries. Health economics, 5(6), 573-578.
  • OECD (1988). Aging population: the social policy implications. OECD Publishing.
  • OECD (2022). OECD Database. https://stats.oecd.org/
  • OECD/European Union (2016). Health at a Glance: Europe 2016: State of Health in the EU Cycle. OECD Publishing.
  • OECD/EUROSTAT/WHO (2017). A System of Health Accounts 2011: Revised edition. OECD Publishing.
  • Panopoulou, E., & Pantelidis, T. (2012). Convergence in per capita health expenditures and health outcomes in the OECD countries. Applied Economics, 44(30), 3909-3920.
  • Phelps, C. E. (2017). Universal insurance issues and international comparisons of health care systems. In Health Economics 6th edt., Routledge.
  • Reinhardt, U. E. (2003). Does the aging of the population really drive the demand for health care?. Health Affairs, 22(6), 27-39.
  • Sghari, M. B. A., & Hammami, P. S. (2016). The relationship between life expectancy and health spending. International Journal of Development and Economic Sustainability, 4(6), 45-53.
  • Tatoğlu, F. Y. (2013). Panel veri ekonometrisi. Beta Yayınevi.
  • Tatoğlu, F. Y. (2017). Panel zaman serileri analizi. Beta Yayınevi.
  • TÜİK (2020). Hanehalkı Bütçe Araştırması Tüketim Harcamaları Birleşik Mikro Veri Seti 2016-2017-2018. https://www.tuik.gov.tr/media/microdata/pdf/hanehalki-butce.pdf
  • WHO (2021). Global expenditure on health: public spending on the rise? https://apps.who.int/iris/rest/bitstreams/1400583/retrieve
  • Williams, G., Cylus, J., Roubal, T., Ong, P., Barber, S., & World Health Organization. (2019). Sustainable health financing with an ageing population: will population ageing lead to uncontrolled health expenditure growth? European Observatory on Health Systems and Policies. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK550603/
  • Woodward, R. S., & Wang, L. (2012). The oh‐so straight and narrow path: can the health care expenditure curve be bent?. Health economics, 21(8), 1023-1029.
  • Yenimahalleli Yaşar, G., & Aydın, J. C. (2020). Sağlık harcamaları ve finansmanı: OECD ülkeleri ve Türkiye. Benli, H. T., Hacısalihoğlu, E., Kutlu, D. & Savul G. (Edt.), Sosyal Politika ve İktisat Yazıları Prof. Dr. Seyhan Erdoğdu’ya Armağan (1. Basım, ss: 366-390). Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayınları.
Toplam 32 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Sağlık Kurumları Yönetimi
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Jebağı Canberk Aydın 0000-0003-4612-8176

Gülbiye Yenimahalleli Yaşar 0000-0001-8617-7162

Yayımlanma Tarihi 23 Haziran 2023
Yayımlandığı Sayı Yıl 2023 Cilt: 26 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Aydın, J. C., & Yenimahalleli Yaşar, G. (2023). SAĞLIK HARCAMALARININ BELİRLEYİCİLERİ: OECD ÜLKELERİ İÇİN PANEL VERİ ANALİZİ1. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 26(2), 335-352.
AMA Aydın JC, Yenimahalleli Yaşar G. SAĞLIK HARCAMALARININ BELİRLEYİCİLERİ: OECD ÜLKELERİ İÇİN PANEL VERİ ANALİZİ1. HSİD. Haziran 2023;26(2):335-352.
Chicago Aydın, Jebağı Canberk, ve Gülbiye Yenimahalleli Yaşar. “SAĞLIK HARCAMALARININ BELİRLEYİCİLERİ: OECD ÜLKELERİ İÇİN PANEL VERİ ANALİZİ1”. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi 26, sy. 2 (Haziran 2023): 335-52.
EndNote Aydın JC, Yenimahalleli Yaşar G (01 Haziran 2023) SAĞLIK HARCAMALARININ BELİRLEYİCİLERİ: OECD ÜLKELERİ İÇİN PANEL VERİ ANALİZİ1. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi 26 2 335–352.
IEEE J. C. Aydın ve G. Yenimahalleli Yaşar, “SAĞLIK HARCAMALARININ BELİRLEYİCİLERİ: OECD ÜLKELERİ İÇİN PANEL VERİ ANALİZİ1”, HSİD, c. 26, sy. 2, ss. 335–352, 2023.
ISNAD Aydın, Jebağı Canberk - Yenimahalleli Yaşar, Gülbiye. “SAĞLIK HARCAMALARININ BELİRLEYİCİLERİ: OECD ÜLKELERİ İÇİN PANEL VERİ ANALİZİ1”. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi 26/2 (Haziran 2023), 335-352.
JAMA Aydın JC, Yenimahalleli Yaşar G. SAĞLIK HARCAMALARININ BELİRLEYİCİLERİ: OECD ÜLKELERİ İÇİN PANEL VERİ ANALİZİ1. HSİD. 2023;26:335–352.
MLA Aydın, Jebağı Canberk ve Gülbiye Yenimahalleli Yaşar. “SAĞLIK HARCAMALARININ BELİRLEYİCİLERİ: OECD ÜLKELERİ İÇİN PANEL VERİ ANALİZİ1”. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, c. 26, sy. 2, 2023, ss. 335-52.
Vancouver Aydın JC, Yenimahalleli Yaşar G. SAĞLIK HARCAMALARININ BELİRLEYİCİLERİ: OECD ÜLKELERİ İÇİN PANEL VERİ ANALİZİ1. HSİD. 2023;26(2):335-52.
 Kapak Resmi İndir