Öz
Üriner inkontinans, dünyada ve ülkemizde kadınların erkeklerden daha çok yaşadığı, yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen, tıbbi olduğu kadar sosyal bir problemdir. Yaşamı tehdit eden bir sorun olmasa da devamlı istemsiz miksiyon ve irritasyona bağlı rahatsızlık, bireye sıkıntı vermektedir. Ayrıca inkontinans utanma, kirlilik ve yetersizlik duygusu hissettiren bir durum olduğundan toplum tarafından damgalanma korkusu nedeniyle semptomları inkâr duygusu ön planda olabilir. Bu inkar duygusu kadınlarda üriner inkontinans tedavisine başlamada ve sürdürmede isteksizliğe, sosyal izolasyona ve utanma duygusu yaşamaya neden olmaktadır. İnkontinanslı bireydeki idrar kokusunu başka bir kişinin algılaması, kişinin durumunu idare etmedeki başarısızlığı şeklinde toplumsal yargılara yol açmaktadır. Damgalanma algısı, ruhsal nedenlerle kendini toplumdan soyutlamaya ve davranışsal kaçınmaya, toplumsal ilişkilerde arkadaş edinme ve sürdürmede güçlüklere, hastaların daha az sosyal destek almalarına neden olarak iyileşme süreçlerini olumsuz yönde etkilemektedir. Damgalamanın önlenebilmesi için toplumsal bilinci artırmak gerekmektedir. Ebelerin kadınlara daha yakın olmaları ve toplum içinde her düzey sağlık kuruluşunda görev yapmalarından dolayı kadınlar sağlık sorunlarını ebelerle daha fazla paylaşabilmektedir. Öncelikle ebeler inkontinansta yaşanan semptomların farkında olmalı, tanı konulduğunda hastalığın yaşam kalitesi üzerindeki etkisine karşı duyarlı olmalı, durumun sosyal ve emosyonel boyutunu göz ardı etmemeli ve hastasına bütüncül yaklaşım içerisinde bakım vermelidir. Bu bağlamda bu derlemenin amacı üriner inkontinansın kadının yaşamı üzerindeki olumsuz etkisine ve özellikle sosyal damgalanmaya dikkatleri çekerek sağlık çalışanlarının özellikle ebelerin inkontinansta damgalanmaya ilişkin farkındalıklarını geliştirmektir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- 1.Anonim1:https://www.ics.org/glossary/symptom/urinaryincontinence?q=incontinence Erişim tarihi: 04.03.2019.
- 2.Anonim2:http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.5c7 67f77824b79.66816701 Erişim tarihi: 27.02.2019.
- 3. Araki I, Beppu M, Kajiwara M, Mikami Y, Zakoji H, Fukasawa M, Takeda M. (2005). Prevalence and impact on generic quality of life of urinary incontinence in japanese working women: assessment by ICI questionnaire and SF-36 Health Survey. Urology; 66(1): 88-93.
- 4. Ahmed HM, Osman VA, Al-Alaf SK, Al-Tawil NG. (2013). Prevalence of urinary incontinence and probable risk factors in a sample of kurdish women. Sultan Qaboos Univ Med J; 13(2):269-274.
- 5. Altintas R, Beytur A, Oguz F, Tasdemir C, Kati B, Cimen S. (2013). Assessment of urinary incontinence in the women in eastern Turkey. Int Urogynecol J; 24(11):1977-1982.
- 6. Başgöl Ş, Kızılkaya Beji N. (2015). Kontinans hemşirelerinin gelişen rollerinin uluslararası düzeyde irdelenmesi. F.N. Hem. Derg, 2015; 23(3): 224-230.
- 7. Büyükgöze Kavas A, Topkaya N, Gençoğlu C. (2014). Psikolojik yardım alma nedeniyle sosyal damgalanma, denetim odağı, kendini damgalama ve yaşam doyumu arasındaki ilişkiler. OMÜ Eğt. Fak. Derg; 33(2):367-377.
- 8. Choi H, Park JY, Yeo JK, Oh MM, Moon Du G, Lee JG, Bae JH. (2015). Population-based survey on disease insight, quality of life, and health-seeking behavior associated with female urinary incontinence. Int Neurourology J; 19(1): 39-46.
- 9. Çam Ç, Özdemir A, Karateke A, Aran T, Bayka B. (2007). İnkontinans vakalarında şikayetlerin süresinin uzamasının pelvik taban kas aktivitelerine etkisi. Zeynep Kamil Tıp Bülteni; 38(4):135-137.
- 10. Doğanavşargil Baysal GÖ. (2013). Damgalanma ve ruh sağlığı. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi; 22(2):239-251.
- 11. Demirci N, Aba YA, Süzer F, Karadağ F, Ataman H. (2012). 18 yaş üstü kadınlarda üriner inkontinans ve yaşam kalitesine etkileri. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi; 7(19):23-37.
- 12. Elenskaia K, Haidvogel K, Heidinger C, Doerfler D, Umek W, Hanzal E. (2011). The greatest taboo: urinary incontinence as a source of shame and embarrassment. Wiener Klinische Wochenschrift,; 123(19-20): 607–610.
- 13. Espuna PM, Puig CM. (2008). Coital urinary incontinence: impact on quality of life as measured by the King’s Health Questionnaire. International Urogynecology Journal; 19(5): 621-625.
- 14. García-Pérez H, Harlow SD, Sampselle CM, Denman C. (2013). Measuring urinary incontinence in a population of women in northern Mexico: prevalence and severity. Int Urogynecol J; 24(5):847-854.
- 15. Güngör Uğurlucan F, Comba C, Emegil Ş, Yalçın Ö. (2016). Türkiye’de üriner inkontinans ile ilgili düşünce ve tutumlar. İst Tıp Fak Derg; 79(4): 141-146.
- 16. İrer B, Şen V, Demir Ö, Bozkurt O, Esen A. (2018). Üriner inkontinans alt tiplerinin yaşam kalitesi üzerine etkileri: doktora başvurmada üriner inkontinans alt tipinin önemi var mı? Ortadoğu Tıp Dergisi; 10(1): 8-12.
- 17. Kadıoğlu M, Hotun Şahin N. (2015). Stigmatizasyon (damgalama) ve kadın. Sağlık ve Toplum; 25(3):3-9.
- 18. Kadıoğlu M, Kızılkaya Beji N. (2016). Üriner inkontinansın tedavisinde önerilen yaşam biçimi uygulamalarına güncel yaklaşım. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi; 3(3):201-207.
- 19. Kök H. (2014). Psikiyatri polikliniğinde takip edilen hastalarda içselleştirilmiş damgalanma, benlik saygısı ve algılanan sosyal destek. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
- 20. Lasserre A, Pelat C, Gue´roult V, Hanslik T, Chartier-Kastler E, Blanchon T, Ciofu C, Montefiore ED, Alvarez FP, Bloch J. (2009). Urinary incontinence in french women: prevalence, risk factors, and impact on quality of life. European Urology; 56: 177-183.
- 21. Nojomi M, Amin EB, Rad RB. (2008). Urinary incontinence: Hospital-based prevalence and risk factors. JRMS; 13(1):22–28.
- 22. Özaslan Çalışkan BÖ, Akca M. (2017). Damgalanma algısı ve sapma davranışı ilişkisinde kişilik özelliklerinin düzenleyici rolü. International Journal of Academic Value Studies; 3(13):357-369.
- 23. Özcan M, Kapucu S. (2014). Üriner inkontinansı olan geriatrik hastalara hemşirelik yaklaşımı. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi; 1(2):101–109.
- 24. Özkan ZS, Sapmaz E. (2015). Reprodüktif Çağdaki Kadınlarda Üriner İnkontinans Prevalansı ve Etkileyen Faktörler. J Kartal TR; 26(2):101-106.
- 25. Özmen S, Erdem R. (2018). Damgalamanın kavramsal çerçevesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi; 23(1):185-208.
- 26. Öztürk GZ, Toprak D, Basa E. (2012). 35 yaş üzeri kadınlarda üriner inkontinans sıklığı ve etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi. Şişli Etfal Hastanesi Tıp Bülteni; 46(4):170-176.
- 27. Sevim K. (2018). Sosyal çalışma perspektifinden damga ve kadın. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi; 8(15):469-480.
- 28. Singh U, Agarwal P, Verma ML, Dalela D, Singh N, Shankwar P. (2013). Prevalence and risk factors of urinary incontinence in Indian women: A hospital-based survey. Indian J Urol; 29(1): 31–36.
- 29. Southall K, Tuazon JR, Djokhdem AH, Heuvel EA, Wittich W, Jutai JW. (2017). Assessing the stigma content of urinary incontinence intervention outcome measures. Journal of Rehabilitation and Assistive Technologies Engineering; 4:1-13.
- 30. Sukut Ö, Özdilek R. (2017, Ekim). Söyleyemem o benim yüküm: üriner inkontinansa yönelik stigmatizasyon [Öz]. 8. Ulusal Ürojinekoloji Kongresinde sunulan bildiri. Harbiye Askeri Müze Kültür Sitesi, İstanbul. http://www.urojinekoloji2017.com/gorseller/files/%C3%BCrojinekoloji%20kitap.pdf Erişim tarihi: 01.04.2019.
- 31. Şentürk Ş, Kara M. (2010). Menopoz dönemindeki kadınlarda üriner inkontinans prevalansı ve risk faktörleri. Van Tıp Dergisi; 17(1):7-11.
- 32. Wang C, Wan X, Wang K, Li J, Sun T, Guan X. (2014). Disease stigma and intentions to seek care for stress urinary incontinence among community-dwelling women. Maturitas; 77(4):351-355.
- 33. Wang C, Li J, Wan X, Wang X, Kane RL, Wang K. (2015). Effects of stigma on Chinese women's attitudes towards seeking treatment for urinary incontinence. Journal of Clinical Nursing; 24(7-8): 1112-1121.
- 34. Wrigley S, Jackson H, Judd F, Komiti A. (2005). Role of stigma and attitudes toward help-seeking from a general practitioner for mental health problems in a rural town. Australian and New Zealand Journal of Psychiatry;39(6): 514–521.
- 35. Zhu L, Lang J, Liu C, Han S, Huang J, Li X (2009). The epidemiological study of women with urinary incontinence and risk factors for stress urinary incontinence in China. Menopause; 16(4): 831– 836.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sağlık Kurumları Yönetimi |
| Bölüm | Düzeltme |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 10 Eylül 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020Cilt: 5 Sayı: 2 |
