Öz
Amaç: Obezite tüm dünyada hızla artış gösteren, en önemli halk sağlığı sorunlarından biridir. Obezite ile mücadelede en etkili yol obezitenin önlenmesi amacıyla farkındalık oluşturmaktır. Bu çalışmada, sağlık meslek yüksekokulu öğrencilerinin obezite farkındalığına etki eden faktörleri ortaya koymak amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Sağlık meslek yüksekokulu öğrencisi olan 257 katılımcıya yüz yüze anket uygulanmıştır. Ankette demografik, sosyoekonomik ve sağlık durumlarına yönelik 13, tütün ve tütün ürünleri kullanımı, alkol tüketimi, beslenme ve fiziksel aktivite gibi sağlıklı yaşam davranışlarını belirlemeye yönelik 21 ve obezite hakkında bilgi düzeylerini belirlemek amacıyla 6 sorudan oluşan toplam 40 soru bulunmaktadır. Elde edilen veriler, SPSS programı ile analiz edilmiş ve Pearsonkikare ve binary lojistik regresyon uygulanmıştır.
Bulgular: Anket uygulanan 257 öğrencinin %55,6’sı 19-20 yaşında, %82,1’i kadın ve %17,9’i (46) erkektir. BKİ’ye göre öğrencilerin %17,1’isi zayıf, %66,9’u normal kilolu, %13,6’sı fazla kilolu ve %2,3’ü ise obezdir. Kadın ve erkek öğrenciler arasında yaş, tütün kullanımı, alkol kullanımı ve yapılan spor çeşidi değişkenlerinde farklılık bulunmuştur. Bununla birlikte cinsiyet (p=0,017) ailede kalp hastalığı olan birey varlığı (p=0,013) ve ailede obez birey varlığı (p=0,011) gibi değişkenlerin obezite farkındalığına etki ettiği bulunmuştur. Kadın öğrencilerin, birinci derece yakınlarında kalp hastalığı olan veya birinci derece yakınlarında obez birey bulunan öğrencilerin obezite farkındalığı diğer öğrencilere göre daha yüksek olduğu görülmüştür.
Sonuç: Obezite ile mücadelenin en temel adımlarından biri, bireylerin obezite farkındalıklarının ve bilgi seviyelerinin artırılmasıdır. Böylece, bireylerin sağlıklı yaşam alışkanlıkları kazanarak sağlıklı kiloda kalması sağlanabilecek ve hem toplumda obezitenin artması önlenecek hem de obezite ile ilişkili sağlık sorunları engellenebilecektir.
Anahtar Kelimeler
Obezite Sağlıklı beslenme Tütün ve tütün ürünleri Fiziksel aktivite Obezite farkındalığı
Kaynakça
- Altun S. (2015). Üniversite öğrencilerinin obeziteye ilişkin önyargılarının belirlenmesi. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi.
- Atlam DH, Yüncü Z. (2017). Üniversitesi öğrencilerinde sigara, alkol, madde kullanım bozukluğu ve ailesel madde kullanımı arasındaki ilişki. Klinik Psikiyatri 20:161-70.
- Bray GA, Frühbeck G, Ryan DH, Wilding JPH. (2016). Management of obesity. Lancet. 387: 1947–56.
- Dinççağ N, Çelik S, İdiz C, Tütüncü Y, Özel Yıldız S, Satman İ. (2017). Awareness of diabetes and obesity in Turkey. Turk J Endocrinol Metab 21:31-36.
- Eker HH, Taşdemir M, Mercan S, Mucaz M, Bektemur G, Şahinoz S, et al. (2018). Obesity in adolescents and the risk factors. Turk J Phys Med Rehab. 64(1):37-45.
- GATS (Global Adult Tobacco Survey) Fact Sheet, Turkey 2016. file:///C:/Users/hp/Downloads/GATS_Turkey_2016_FactSheet%20(1).pdf Erişim Tarihi: 29.12.2019.
- Giglia, M. (2012). Knowledge and attitudes of obesity in university students. (Unpublished master’sthesis). University of Chester, United Kingdom.
- Kılıç O, Başer U, Abacı HS, Aydın Eryılmaz G. (2018). Öğrencilerin sigara kullanımını etkileyen faktörlerin belirlenmesi: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Örneği, Samsun. Turk J Agric Res. 5(3): 274-279.
- Koca B, Oğuzöncül AF. (2015). İnönü üniversitesi sağlık yüksekokulu öğrencilerinin sigara, alkol, madde kullanımı, madde kullanımına etki eden etmenler ve aileden aldıkları sosyal desteğin etkisi. Kocaeli Tıp Dergisi. 4(2):4-13.
- Korkmaz M, Ersoy S, Özkahraman Ş, Taşçı Duran E, Çetinkaya Uslusoy E, Orak S, Orhan H. (2013). Süleyman Demirel Üniversitesi öğrencilerinin tütün mamulleri alkol kullanım durumları ve sigaraya yaklaşımları. S.D.Ü. Tıp Fak. Derg. 20(2)/34-42.
- Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği. (2018). Obezite tanı ve tedavi kılavuzu. Miki Matbaacılık. Ankara.
- OECD. (2017). Health At A Glance 2017: OECD Indicators, OECD Publishing, Paris.
- Özbahar Acar Z. (2015). Üniversite öğrencilerinde obezite ve yaşam davranışları. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Uzmanlık Tezi.
- Özer CM, Aktaş Ö, Atalar K, Yılmazer Kayatekin AZ. (2019). 18-27 Yaş arası bireylerde vücut kütle indeksine göre beslenme alışkanlıklarının, fiziksel aktivitelerinin ve vücut kompozisyonlarının değerlendirilmesi. Turk J Diab Obes. 1: 15-21.
- Sağlık Bakanlığı. (2010). Türkiye Obezite (şişmanlık) ile mücadele ve kontrol programı (2010-2014). Sağlık Bakanlığı Yayın No: 773. Ankara.
- Sağlık Bakanlığı. (2014). Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması (TBSA) 2010. T.C. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 931. Ankara.
- Sağlık Bakanlığı. (2017). Birinci basamak sağlık kurumları için obezite ve diyabet klinik rehberi. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 1070. Ankara.
- Satman I, Omer B, Tutuncu Y, et al. (2013). Twelve-year trends in the prevalence and risk factors of diabetes and prediabetes in Turkish adults. Eur J Epidemiol. 28(2):169-80.
- Sert H, Seven A, Çetinkaya S, Pelin M, Aygin D. (2016). Sağlık meslek yüksekokulu öğrencilerinin obezite ön yargı düzeylerinin değerlendirilmesi. Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi. 1,4 9-17.
- Simmons M, Llewellyn A, Owen G C, Woolacott N. (2016). Predicting adult obesity from childhood obesity: a systematic review AND meta-analysis. Obesity Reviews. 17, 95–107.
- Soyuer F, Ünalan D, Elmalı F. (2010). Normal ağırlıklı ve obez üniversite öğrencilerinde fiziksel aktivite. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. 7,2. 862-872.
- Suriani Hassan, Nur Amira Abdol Rahman, Khadizah Ghazali, NorlitaIsmail, and Kamsia Budin. AIP Conference Proceedings 1605, 973 (2014); https://doi.org/10.1063/1.4887722Published Online: 17 February 2015.
- Tütüncü İ, Karaismailoğlu E. (2013). Üniversite öğrencilerinin beslenme bilgi düzeylerinin belirlenmesi. Uluslararası Hakemli Akademik Spor Sağlık ve Tıp Bilimleri Dergisi. 3(6):29-42.
- Uluöz E. (2016). Over weightness and obesity prevalence among university students in 2015-2016 educational season. Journal of Human Sciences. 13(3), 5884-5900.
- U.S. Department of Healthand Human Services. (2018). Physical Activity Guidelines for Americans, 2nd edition.
- Vatansev H, Kutlu R, Gülerarslan Özdengül A, Demirbaş N, Taşer S, Yılmaz F. (2019). Tıp ve iletişim fakültesi öğrencilerinin tütün ve tütün ürünleri kullanım farklılıkları. Ankara Med J. 1, 344‐56.
- Yumuk V, Tsigos C, Fried M, Schindler K, Busetto L, Micic D, Toplak H. (2015). Europe an guidelines for obesity management in adults. Obes Facts. 8:402–424.
- Wardle J, Haase, A M, Steptoe, A. (2006). Body image and weight control in young adults: international comparisons in university students from 22 countries. International Journal of Obesity. 30(4), 644-651.
- WHO (2017). Adolescent obesity and related behaviours: trends and inequalities in the WHO European Region, 2002–2014. Observations from the Health Behaviour in School-aged Children (HBSC) WHO collaborative cross-national study. WHO Regional Office for Europe. Copenhagen. Denmark.
- WHO, Obesity and overweight. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/obesity-and-overweight Erişim Tarihi: 02.05.2020
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sağlık Kurumları Yönetimi |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Aralık 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020Cilt: 5 Sayı: 3 |
