Tanısal Radyolojik Görüntüleme Yöntemlerinin Dağılımının İncelenmesi: Cerrahi ve Dahili Branşlar İçin Eğitim ve Farkındalığın Önemi
Öz
Gelişen tıbbi teknoloji ile birlikte radyolojik görüntüleme de tıp pratiğinde önemli bir yere sahip olmuştur. Son yıllarda uluslararası düzeyde yapılan değerlendirmelerle, tanısal radyolojide kullanılan bu temel inceleme yöntemlerinin kullanımındaki artışa dikkat çekilmektedir. Bu çalışma ile ikinci basamak sağlık tesisinin şehir merkezinde olan konumu gereği geniş bir yelpazede başvuru kabulü olması nedeniyle radyolojik görüntüleme tetkiklerinin dağılımının incelenmesi ve radyolojik tetkik istemlerinin cerrahi ve dahili branşlar açısından belli kriterler doğrultusunda yapılmasının önemine dikkat çekilmesi amaçlandı.
01.01.2015 ile 31.12.2018 tarihleri arasında ayaktan radyolojik görüntüleme istemi ile Radyoloji Kliniği’nde işlem yapılmış olan radyolojik görüntüleme türleri ve sayıları hastane bilgi yönetim sistemi üzerinden elektronik ortamda elde edilerek incelendi. Dört yıllık süre içinde Radyoloji Kliniği’nde toplam 3.357.564 görüntüleme işleminin yapıldığı tespit edildi. Çalışmaya, 2.018.595 Konvansiyonel Radyografi (KR), 568.725 Ultrasonografi (USG), 400.530 Bilgisayarlı Tomografi (BT), 292.221 Magnetik Rezonans Görüntüleme (MRG) ve 41.852 Mamografi (MG) olmak üzere toplam 3.321.923 görüntüleme işlemi dahil edildi.
KR işlemleri içinde en fazla istem yapılan grafi türünün değerlendirmeye alınan yıllarda İki Yönlü Tek Eklem Grafisi olduğu tespit edildi. USG işlemleri içinde en fazla istem yapılan türün değerlendirmeye alınan yıllarda ait olduğu yılın toplam USG sayısı içinde sırasıyla 2015 yılında %15,92 ile Meme USG, 2016-2018 yıllarında ise Tüm Abdomen USG olduğu saptandı. MRG işlemleri içinde en fazla istem yapılan türün değerlendirmeye alınan yıllarda ait olduğu yılın toplam MRG sayısı içinde sırasıyla 2015 ve 2016 yılında %24,87 ve %25,45 ile Beyin MRG olduğu 2017 ve 2018 yıllarında ise sırasıyla %22,35 ve %23,15 ile Lomber Vertebra MRG olduğu görüldü. BT işlemleri içinde en fazla talep edilen türün Beyin BT olduğu tespit edildi. Meme MG tetkikinin 2015 yılından 2018 yılına kadar yaklaşık %60,89 artış olduğu saptandı.
Çalışmamızın sonuçlarına göre; Meme USG’nin ve Tüm Abdomen USG’nin en sık istenen tetkikler arasında olmasının, genelden özele doğru bir tanılama ve kontrol süreçlerini işaret ettiği söylenebilir. Tüm görüntüleme tetkik alanlarında en az yapılan tetkiklerin özellikli hizmet sunan branşlar bazında spesifik istendiğini göstermektedir. Ancak çalışmamızın sonuçları ışığında gereksiz veya sık kullanımlara yönelik net bir bilgiyi de ifade edemiyoruz. Buradan hareketle tetkiklerin istem sebepleri, tetkiklerin sonuçları, tanı ve tedaviye katkıları ile bir bütün olarak incelenmesinin ne kadar önemli bir anahtar ipucu olduğu kanaatini kuvvetlendirmektedir. İstem sebebi ne kadar net belirlenmişse klinik branşlar arasında o kadar net iletişim ve doğru yön belirleme mümkün olabilir.
Anahtar Kelimeler
Tanısal Radyolojik Görüntüleme Cerrahi Branşlar Dahili Branşlar Teknoloji İletişim Farkındalık Eğitim
Destekleyen Kurum
Yok
Proje Numarası
Yok
Teşekkür
Yok
Kaynakça
- 1. Demir MC, Akkas M. Awareness of Risks Associated with the Use of Plain X-Ray, Computed Tomography, and Magnetic Resonance Imaging Among Emergency Physicians and Comparison with that of Other Physicians: A Survey from Turkey. Medical science monitor : international medical journal of experimental and clinical research. 2019; 25:6587-97.
- 2. Triantopoulou C, Tsalafoutas I, Maniatis P, Papavdis D, Raios G, Siafas I, et al. Analysis of radiological examination request forms in conjunction with justification of X-ray exposures. European journal of radiology. 2005; 53:306-11.
- 3. Arslan E, Aydın İ, Lök U, Gülaçtı U, Turgut K, Yavuz E, Sönmez C. Acil servisten istenen radyolojik görüntüleme incelemelerinin etkinliğinin değerlendirilmesi. Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2021;7(2):136-145 doi:10.30569.adiyamansaglik.874510.
- 4. Vom J, Williams I. Justification of radiographic examinations: What are the key issues? Journal of medical radiation sciences. 2017; 64:212-9.
- 5. Hendee WR, Becker GJ, Borgstede JP, Bosma J, Casarella WJ, Erickson BA, et al. Addressing Overutilization in Medical Imaging. 2010; 257:240-5.
- 6. R Akinola, M Akinkunmi, K Wright, O Orogbemi. Radiology request forms: are they adequately filled by clinicians?. The Internet Journal of Radiology. 2009 Volume 12 Number 1.
- 7. Garba I, Bashir H, Mohammed S, Dambele M, Hikima M, Lawal Y, et al. Evaluation of inadequately filled radiology request forms with its impact on patient radiation exposure and waiting time in a tertiary care hospital: A preliminary report from Northwest Nigeria. 2021; 28:55-60.
- 8. Castillo C, Steffens T, Sim L, Caffery L. The effect of clinical information on radiology reporting: A systematic review. 2021; 68:60-74.
- 9. Chilanga CC, Olerud HM, Lysdahl KB. The value of referral information and assessment – a cross sectional study of radiographers’ perceptions. BMC health services research. 2022; 22:893.
- 10. Smith-Bindman R, Miglioretti DL, Johnson E, Lee C, Feigelson HS, Flynn M, et al. Use of Diagnostic Imaging Studies and Associated Radiation Exposure for Patients Enrolled in Large Integrated Health Care Systems, 1996-2010. JAMA. 2012; 307:2400-9.
- 11. Yıldırım Ö, Aydın İ, Kökkülünk HT. Importance of Medical Imaging Methods in Medicine. Journal of Health Sciences. Volume 2 Supplement 1/ 2020, 23-28.
- 12. Zhang Z, Sejdić E. Radiological images and machine learning: Trends, perspectives, and prospects. Computers in biology and medicine. 2019; 108:354-70.
- 13. Andreucci M, Faga T, Pisani A, Sabbatini M, Michael A. Acute kidney injury by radiographic contrast media: pathogenesis and prevention. BioMed research international. 2014; 2014:362725.
- 14. T.C. Sağlık Bakanlığı. OECD, Avrupa Birliği Sağlık İstatistikleri ve Türkiye. Hastanelerde Beşeri ve Fiziki Kaynakların İncelenmesi. 2015.
- 15. Swensen SJ, Jett JR, Hartman TE, Midthun DE, Mandrekar SJ, Hillman SL, et al. CT screening for lung cancer: five-year prospective experience. Radiology. 2005; 235:259-65.
- 16. Kayadibi Y, Kurt, Seda Aladağ , Şanlı DET, Esmerer E, Şanlı AN. Türkiye’nin Doğusundaki Hasta Popülasyonunun Radyolojik Tetkikler Hakkındaki Bilgi Düzeyi. JAMER 2021;6(2):30-37.
- 17. Gürcan M, Çolak C. Acil Servis Ünitelerinde Hasta Yoğunluğunun Analizi.Turkiye Klinikleri J Biostat 2011;3(1).
- 18. Obdeijn IM, Brouwers-Kuyper EM, Tilanus-Linthorst MM, Wiggers T, Oudkerk M. MR imaging-guided sonography followed by fine-needle aspiration cytology in occult carcinoma of the breast. AJR American journal of roentgenology. 2000; 174:1079-84.
- 19. T.C.S.B. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Kanser Dairesi Başkanlığı. Kanser Taramaları. Erişim Adresi: https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kanser-taramalari Erişim Tarihi: 22.11.2022.
- 20. T.C.S.B. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Kanser Dairesi Başkanlığı. Meme Kanseri Tarama Programı Ulusal Standartları. Erişim Tarihi: 22.11.2022 Erişim Adresi: https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kanser-tarama-standartlari/listesi/meme-kanseri-tarama-program%C4%B1-ulusal-standartlar%C4%B1.html.
- 21. Ferro S, Caroli A, Nanni O, Biggeri A, Gambi A. A cross sectional survey on breast self examination practice, utilization of breast professional examination, mammography and associated factors in Romagna, Italy. Tumori. 1992; 78:98-105.
- 22. Khan E., Khalıd A. B., Anwar A., Safeer N. Knowledge Attitude and Practice Regarding Screening of Breast Cancer Among Women in Karachi, Pakistan. OTJHS. 2019; 4(3): 301-314.
- 23. Sadler GR, Dhanjal SK, Shah NB, Shah RB, Ko C, Anghel M, et al. Asian Indian women: knowledge, attitudes and behaviors toward breast cancer early detection. Public health nursing (Boston, Mass). 2001; 18:357-63.
- 24. Bener A, Alwash R, Miller CJ, Denic S, Dunn EV. Knowledge, attitudes, and practices related to breast cancer screening: a survey of Arabic women. Journal of cancer education : the official journal of the American Association for Cancer Education. 2001; 16:215-20.
- 25. Yücel A, Değirmenci B, Acar M, ElliDokuz H, Albayrak R, Haktanır A. Knowledge About Breast Cancer and Mammography in Breast Cancer Screening Among Women Awaiting Mammography. Turk J Med Sci. 35 (2005) 35-42.
- 26. Özmen V. Dünyada ve Türkiye’de Mamografik Tarama. J Breast Health 2015; 11: 152-4. Doi: 10.5152/tjbh.2015.0002.
- 27. Chamot E, Perneger TV. Men's and Women's Knowledge and Perceptions of Breast Cancer and Mammography Screening. Preventive medicine. 2002; 34:380-5.
Öz
Anahtar Kelimeler
Tanısal Radyolojik Görüntüleme Cerrahi Branşlar Dahili Branşlar Teknoloji İletişim Farkındalık Eğitim
Proje Numarası
Yok
Kaynakça
- 1. Demir MC, Akkas M. Awareness of Risks Associated with the Use of Plain X-Ray, Computed Tomography, and Magnetic Resonance Imaging Among Emergency Physicians and Comparison with that of Other Physicians: A Survey from Turkey. Medical science monitor : international medical journal of experimental and clinical research. 2019; 25:6587-97.
- 2. Triantopoulou C, Tsalafoutas I, Maniatis P, Papavdis D, Raios G, Siafas I, et al. Analysis of radiological examination request forms in conjunction with justification of X-ray exposures. European journal of radiology. 2005; 53:306-11.
- 3. Arslan E, Aydın İ, Lök U, Gülaçtı U, Turgut K, Yavuz E, Sönmez C. Acil servisten istenen radyolojik görüntüleme incelemelerinin etkinliğinin değerlendirilmesi. Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2021;7(2):136-145 doi:10.30569.adiyamansaglik.874510.
- 4. Vom J, Williams I. Justification of radiographic examinations: What are the key issues? Journal of medical radiation sciences. 2017; 64:212-9.
- 5. Hendee WR, Becker GJ, Borgstede JP, Bosma J, Casarella WJ, Erickson BA, et al. Addressing Overutilization in Medical Imaging. 2010; 257:240-5.
- 6. R Akinola, M Akinkunmi, K Wright, O Orogbemi. Radiology request forms: are they adequately filled by clinicians?. The Internet Journal of Radiology. 2009 Volume 12 Number 1.
- 7. Garba I, Bashir H, Mohammed S, Dambele M, Hikima M, Lawal Y, et al. Evaluation of inadequately filled radiology request forms with its impact on patient radiation exposure and waiting time in a tertiary care hospital: A preliminary report from Northwest Nigeria. 2021; 28:55-60.
- 8. Castillo C, Steffens T, Sim L, Caffery L. The effect of clinical information on radiology reporting: A systematic review. 2021; 68:60-74.
- 9. Chilanga CC, Olerud HM, Lysdahl KB. The value of referral information and assessment – a cross sectional study of radiographers’ perceptions. BMC health services research. 2022; 22:893.
- 10. Smith-Bindman R, Miglioretti DL, Johnson E, Lee C, Feigelson HS, Flynn M, et al. Use of Diagnostic Imaging Studies and Associated Radiation Exposure for Patients Enrolled in Large Integrated Health Care Systems, 1996-2010. JAMA. 2012; 307:2400-9.
- 11. Yıldırım Ö, Aydın İ, Kökkülünk HT. Importance of Medical Imaging Methods in Medicine. Journal of Health Sciences. Volume 2 Supplement 1/ 2020, 23-28.
- 12. Zhang Z, Sejdić E. Radiological images and machine learning: Trends, perspectives, and prospects. Computers in biology and medicine. 2019; 108:354-70.
- 13. Andreucci M, Faga T, Pisani A, Sabbatini M, Michael A. Acute kidney injury by radiographic contrast media: pathogenesis and prevention. BioMed research international. 2014; 2014:362725.
- 14. T.C. Sağlık Bakanlığı. OECD, Avrupa Birliği Sağlık İstatistikleri ve Türkiye. Hastanelerde Beşeri ve Fiziki Kaynakların İncelenmesi. 2015.
- 15. Swensen SJ, Jett JR, Hartman TE, Midthun DE, Mandrekar SJ, Hillman SL, et al. CT screening for lung cancer: five-year prospective experience. Radiology. 2005; 235:259-65.
- 16. Kayadibi Y, Kurt, Seda Aladağ , Şanlı DET, Esmerer E, Şanlı AN. Türkiye’nin Doğusundaki Hasta Popülasyonunun Radyolojik Tetkikler Hakkındaki Bilgi Düzeyi. JAMER 2021;6(2):30-37.
- 17. Gürcan M, Çolak C. Acil Servis Ünitelerinde Hasta Yoğunluğunun Analizi.Turkiye Klinikleri J Biostat 2011;3(1).
- 18. Obdeijn IM, Brouwers-Kuyper EM, Tilanus-Linthorst MM, Wiggers T, Oudkerk M. MR imaging-guided sonography followed by fine-needle aspiration cytology in occult carcinoma of the breast. AJR American journal of roentgenology. 2000; 174:1079-84.
- 19. T.C.S.B. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Kanser Dairesi Başkanlığı. Kanser Taramaları. Erişim Adresi: https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kanser-taramalari Erişim Tarihi: 22.11.2022.
- 20. T.C.S.B. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Kanser Dairesi Başkanlığı. Meme Kanseri Tarama Programı Ulusal Standartları. Erişim Tarihi: 22.11.2022 Erişim Adresi: https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kanser-tarama-standartlari/listesi/meme-kanseri-tarama-program%C4%B1-ulusal-standartlar%C4%B1.html.
- 21. Ferro S, Caroli A, Nanni O, Biggeri A, Gambi A. A cross sectional survey on breast self examination practice, utilization of breast professional examination, mammography and associated factors in Romagna, Italy. Tumori. 1992; 78:98-105.
- 22. Khan E., Khalıd A. B., Anwar A., Safeer N. Knowledge Attitude and Practice Regarding Screening of Breast Cancer Among Women in Karachi, Pakistan. OTJHS. 2019; 4(3): 301-314.
- 23. Sadler GR, Dhanjal SK, Shah NB, Shah RB, Ko C, Anghel M, et al. Asian Indian women: knowledge, attitudes and behaviors toward breast cancer early detection. Public health nursing (Boston, Mass). 2001; 18:357-63.
- 24. Bener A, Alwash R, Miller CJ, Denic S, Dunn EV. Knowledge, attitudes, and practices related to breast cancer screening: a survey of Arabic women. Journal of cancer education : the official journal of the American Association for Cancer Education. 2001; 16:215-20.
- 25. Yücel A, Değirmenci B, Acar M, ElliDokuz H, Albayrak R, Haktanır A. Knowledge About Breast Cancer and Mammography in Breast Cancer Screening Among Women Awaiting Mammography. Turk J Med Sci. 35 (2005) 35-42.
- 26. Özmen V. Dünyada ve Türkiye’de Mamografik Tarama. J Breast Health 2015; 11: 152-4. Doi: 10.5152/tjbh.2015.0002.
- 27. Chamot E, Perneger TV. Men's and Women's Knowledge and Perceptions of Breast Cancer and Mammography Screening. Preventive medicine. 2002; 34:380-5.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sağlık Kurumları Yönetimi |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Proje Numarası | Yok |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Aralık 2023 |
| Gönderilme Tarihi | 9 Aralık 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 13 Sayı: 4 |
SMJ'de yayınlanan makaleler, Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı kapsamında lisanslanır