Analysis of the relationship between the indices of United Nations Development Program and Gini coefficient and health indicators
Öz
Objective: This study aimed to investigate the relationship between the United
Nations Development Program (UNDP) indices used to measure development,
inequality, and poverty; the Gini coefficient which is used to measure equality
in income distribution; and a variety of health variables. Methods: The health
indicators consisted of 19 variables grouped under the titles of: life expectancy,
mortality, morbidity, healthcare utilization, health infrastructure and health system.
The study covered the 194 member countries of the World Health Organization
(WHO). However, since some countries did not have UNDP Indices and Gini
coefficient data, the analyses were carried out on countries with complete datasets.
For this study, the UNDP indices and Gini coefficient data were obtained from
the “2018 Human Development Report” published by the UNDP. Data on health
variables were obtained from the “Global Health Observatory (GHO) Data”, which
is a WHO database. Correlation analyses was performed in the study. Results:
The analyses of the study show that there is a statistically significant moderate,
high, and very high correlation between health variables, UNDP indices and the
Gini coefficient. This study indicates that high development is associated with
higher health, and high poverty and inequality are associated with high mortality
and disease. Conclusion: The findings of this study demonstrate a positive
correlation between economic development, income equality and positive health
indicators. These findings are consistent with similar findings in the literature.
Anahtar Kelimeler
Development United Nations Development Program Indices WHO Countries
Kaynakça
- Karaca AA, Şahin B. Kalkınma modellerine teorik yaklaşımlar. ABMYO Dergisi 2010; 18: 41-52.
- Arslan GE. Ekonomik büyüme, kalkınma ve gelir dağılımı. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2013; 6(2): 45-52.
- Çelik Y. Sağlık Ekonomisi. Ankara: 4. Baskı, Siyasal Kitabevi, 2019.
- UNDP. Human Development Index (HDI), Available at: http://hdr.undp.org/en/content/huma n-development-index-hdi, Accessed August 28, 2020.
- UNDP. Human Development Report 2019, Beyond income, beyond averages, beyond today: Inequalities in human development in the 21st century, Available at: http://hdr.undp.org/sites/default/files /hdr2019.pdf, Accessed August 27, 2020.
- UNDP. Human Development Report 2019 Technical Notes, Available at:mhttp://hdr.undp.org/sites/default /files/hdr2019_technical_notes.pdf, Accessed August 27, 2020.
- Hagenaars A. de Vos K. The definition and measurement of poverty. The Journal of Human Resources 1988; 23(2): 211-221.
- Bildirici Z. Avrupa Birliği’nde yoksullukla mücadele ve Türkiye’nin uyum sürecindeki yeni uygulamalar. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Avrupa Birliği ABD, Yüksek Lisans Tezi, 2011.
- Arpacıoğlu Ö. Dünyada ve Türkiye’de yoksulluk ve yoksullukla mücadele. Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 2012.
- Devlet Planlama Teşkilatı. Gelir dağılımının iyileştirilmesi ve yoksullukla mücadele özel ihtisas komisyonu raporu, Ankara, 2001.
- Özdal H. Gelir dağılımı ve yoksulluk ilişkisi ve Türkiye örneği. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 2009.
- WHO (2020). Global Health Observatory (GHO) Data. https://www.who.int/gho/publication s/world_health_statistics/2020/en/ Erişim: 17.07.2020.
- Aba G, Ateş M. (2015). Sağlıkta Eşitsizlikler. İstanbul: 1. Baskı, Beta Yayınevi, 2015.
- Siziya S, Muula AS, Rudatsikira E. Correlates of diarrhea among children below the age of 5 years in Sudan. African Health Sciences 2013; 13(2): 376-383.
- Tadesse S, Alemu Y. Urban-rural differentials in child undernutrition in Ethiopia. International Journal of Nutrition and Metabolism, 2014; 7(1): 15-23.
- Şantaş F. Beş yaş altı ölümü üzerinde yoksulluk ve sağlıkta dönüşüm programının etkisi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi 2019; 19(45): 919- 934.
- Akın A. Toplumsal cinsiyet (gender) ayırımcılığı ve sağlık. Toplum Hekimliği Bülteni 2007; 26(2): 1-9.
- Gönç Şavran T, Sağlıkta toplumsal cinsiyet eşitsizlikleri: Eskişehir'de kırsal ve kentsel alanlarda kadın sağlığı. Fe Dergi 2014; 6(1): 98-116.
- Orhan B, Reşat Yücel Ö. Türkiye’de sağlık hizmetleri sunumuna cinsiyet açısından bakış. Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi 2017; 1: 53-59.
- Çukur A, Bekmez S. Türkiye’de gelir, gelir eşitsizliği ve sağlık ilişkisi: Panel veri analizi bulguları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2011; 10(1): 21 – 40
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı Endeksleri ve Gini katsayısı ile sağlık göstergeleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Öz
Amaç: Bu çalışma, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından
geliştirilen gelişmişlik, eşitsizlik ve yoksulluk gibi olguları ölçmeye yarayan endeksler
ve gelir dağılımında eşitliği ölçmeye yarayan Gini katsayısı ile sağlık değişkenleri
arasında ilişki olup olmadığının belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Yöntem:
Sağlık değişkenleri yaşam beklentisi, mortalite, morbidite, sağlık hizmeti kullanımı
ve sağlık altyapısı ve sağlık sistemi başlıklarıyla gruplanmış 19 değişkenden
oluşmaktadır. Araştırma, Dünya Sağlık Örgütü üyesi 194 ülkeyi kapsamaktadır. Ancak
ülkelerin tamamında UNDP Endeksleri ve Gini katsayısı verileri olmadığı için analizler
verileri tam olan ülkeler üzerinden gerçekleştirilmiştir. Çalışmada UNDP Endeksleri
ve Gini katsayısı verileri UNDP tarafından yayınlanan “2018 İnsani Gelişmişlik
Raporu”ndan, sağlık değişkenlerine ilişkin verilere ise Dünya Sağlık Örgütü veri
tabanı olan “Global Health Observatory (GHO) Data” veri setinden ulaşılmıştır.
Araştırmada korelasyon analizi uygulanmıştır. Bulgular: Araştırmanın analizleri
sağlık değişkenleri ile Endeksler ve Gini katsayısı arasında istatistiksel olarak anlamlı
şekilde orta, yüksek ve çok yüksek korelasyon olduğunu göstermektedir. Çalışma
yüksek gelişmişliğin yüksek sağlık; yüksek yoksulluk ve eşitsizliğin ise yüksek ölüm
oranı ve hastalık ile ilişkili olduğu bulgusuna işaret etmektedir. Sonuç: Çalışma
sonucunda daha fazla gelişmişliğin diğer faydalarının yanında daha iyi sağlık ya da
tersi olarak daha iyi sağlığın daha fazla gelişmişlik anlamına geldiği söylenebilir
Anahtar Kelimeler
Gelişmişlik Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı Endeksleri DSÖ Ülkeleri
Kaynakça
- Karaca AA, Şahin B. Kalkınma modellerine teorik yaklaşımlar. ABMYO Dergisi 2010; 18: 41-52.
- Arslan GE. Ekonomik büyüme, kalkınma ve gelir dağılımı. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2013; 6(2): 45-52.
- Çelik Y. Sağlık Ekonomisi. Ankara: 4. Baskı, Siyasal Kitabevi, 2019.
- UNDP. Human Development Index (HDI), Available at: http://hdr.undp.org/en/content/huma n-development-index-hdi, Accessed August 28, 2020.
- UNDP. Human Development Report 2019, Beyond income, beyond averages, beyond today: Inequalities in human development in the 21st century, Available at: http://hdr.undp.org/sites/default/files /hdr2019.pdf, Accessed August 27, 2020.
- UNDP. Human Development Report 2019 Technical Notes, Available at:mhttp://hdr.undp.org/sites/default /files/hdr2019_technical_notes.pdf, Accessed August 27, 2020.
- Hagenaars A. de Vos K. The definition and measurement of poverty. The Journal of Human Resources 1988; 23(2): 211-221.
- Bildirici Z. Avrupa Birliği’nde yoksullukla mücadele ve Türkiye’nin uyum sürecindeki yeni uygulamalar. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Avrupa Birliği ABD, Yüksek Lisans Tezi, 2011.
- Arpacıoğlu Ö. Dünyada ve Türkiye’de yoksulluk ve yoksullukla mücadele. Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 2012.
- Devlet Planlama Teşkilatı. Gelir dağılımının iyileştirilmesi ve yoksullukla mücadele özel ihtisas komisyonu raporu, Ankara, 2001.
- Özdal H. Gelir dağılımı ve yoksulluk ilişkisi ve Türkiye örneği. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 2009.
- WHO (2020). Global Health Observatory (GHO) Data. https://www.who.int/gho/publication s/world_health_statistics/2020/en/ Erişim: 17.07.2020.
- Aba G, Ateş M. (2015). Sağlıkta Eşitsizlikler. İstanbul: 1. Baskı, Beta Yayınevi, 2015.
- Siziya S, Muula AS, Rudatsikira E. Correlates of diarrhea among children below the age of 5 years in Sudan. African Health Sciences 2013; 13(2): 376-383.
- Tadesse S, Alemu Y. Urban-rural differentials in child undernutrition in Ethiopia. International Journal of Nutrition and Metabolism, 2014; 7(1): 15-23.
- Şantaş F. Beş yaş altı ölümü üzerinde yoksulluk ve sağlıkta dönüşüm programının etkisi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi 2019; 19(45): 919- 934.
- Akın A. Toplumsal cinsiyet (gender) ayırımcılığı ve sağlık. Toplum Hekimliği Bülteni 2007; 26(2): 1-9.
- Gönç Şavran T, Sağlıkta toplumsal cinsiyet eşitsizlikleri: Eskişehir'de kırsal ve kentsel alanlarda kadın sağlığı. Fe Dergi 2014; 6(1): 98-116.
- Orhan B, Reşat Yücel Ö. Türkiye’de sağlık hizmetleri sunumuna cinsiyet açısından bakış. Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi 2017; 1: 53-59.
- Çukur A, Bekmez S. Türkiye’de gelir, gelir eşitsizliği ve sağlık ilişkisi: Panel veri analizi bulguları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2011; 10(1): 21 – 40
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sağlık Kurumları Yönetimi |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 23 Nisan 2021 |
| Gönderilme Tarihi | 2 Eylül 2020 |
| Kabul Tarihi | 17 Şubat 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 19 Sayı: 1 |
Kaynak Göster
Cited By
MAKROEKONOMİK GÖSTERGELERİN SAĞLIK GÖSTERGELERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN PANEL VERİ ANALİZ YÖNTEMİ İLE İNCELENMESİ
Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi
https://doi.org/10.18070/erciyesiibd.953233
TURKISH JOURNAL OF PUBLIC HEALTH - TURK J PUBLIC HEALTH. online-ISSN: 1304-1096
Copyright holder Turkish Journal of Public Health. This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License. 