Sağlık Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Ekolojik Ayak İzi Farkındalıkları ve Çevre Okuryazarlığı Düzeylerinin Belirlenmesi
Öz
Bireylerin çevre sorunlarına yönelik tutumlarında, çevre okuryazarlık düzeyleri ve ekolojik ayak izi farkındalıkları önemli göstergelerdendir. Bu çalışmanın amacı öğrencilerin çevre okuryazarlığı ve ekolojik ayak izi farkındalık düzeylerinin ve bunların öğrencilerin sosyo-demografik özellikleriyle ilişkisinin incelenmesidir. Tanımlayıcı tipteki bu çalışmanın evrenini Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi öğrencileri (N=2325) oluşturmuştur. Orantılı tabakalı örnekleme yöntemi ile örneklem 519 olarak belirlenmiştir ve çalışmaya toplam 519 öğrenci katılmıştır. Veriler, 06.06.2022-24.07.2023 tarihleri arasında Google Forms aracılığıyla “Kişisel Bilgi Formu”, “Çevre Okuryazarlığı Ölçeği” (ELSA) ve “Ekolojik Ayak İzi Farkındalığı Ölçeği” (EAİFÖ) ile toplanmıştır.
Çalışmanın bulgularına göre öğrencilerin çevre okuryazarlığı puan ortalaması 82,36±14,94, ekolojik ayak izi farkındalıklarının puan ortalaması 3,76±0,83 olarak bulunmuştur. Öğrencilerin hem ekolojik ayak izi farkındalık düzeyleri hem de çevre okuryazarlık düzeylerinin yüksek olduğu söylenebilir. Kadınların ölçek puan ortalamaları ve alt boyut puan ortalamaları erkeklere göre daha yüksektir. Bölümlere göre incelendiğinde ebelik bölümü öğrencilerinin ölçek puan ortalamalarının diğer bölüm öğrencilerine göre daha yüksek olduğu saptanmıştır. Çevre okuryazarlığı ölçeği ile ekolojik ayak izi farkındalığı ölçeği arasında pozitif yönlü, istatistiksel olarak anlamlı ancak zayıf bir ilişki olduğu bulunmuştur (r= 0,234). Çevre okuryazarlığının artması ile ekolojik ayak izi farkındalığının da artacağı söylenebilir ancak bu ilişki zayıf düzeydedir. Öğrencilerin çevre bilincinin artırılması için eğitim müfredatına çevre içerikli ders eklenmesi önerilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Çevre Okuryazarlığı Ekolojik Ayak İzi farkındalığı Sağlık Bilimleri Öğrencileri
Etik Beyan
Çalışma için Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Girişimsel Olmayan Klinik Araştırmalar Etik Kurulu 13.01.2022 tarihli 2022-01/57 sayılı kararı ile etik kurul onayı alınmıştır. Çalışmaya katılım gönüllülük ilkesine dayalı olarak gerçekleşmiştir. Üniversite Rektörlüğünden yazılı izin alınmıştır.
Destekleyen Kurum
TÜBİTAK (2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı)
Proje Numarası
Bu araştırma TÜBİTAK 2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı 1919B012113574 başvuru numaralı projeden önerilmiştir.
Teşekkür
Çalışmaya katılan öğrencilere teşekkür ederiz.
Kaynakça
- Akıllı, H., Kemahlı, F., Okudan, K. & Polat, F. (2008). Ekolojik ayak izinin kavramsal içeriği ve Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nde bireysel ekolojik ayak izi hesaplaması. Akdeniz İİBF Dergisi, 08(15), 1-25. https://dergipark.org.tr/en/pub/auiibfd/issue/32317/359129
- Altınöz, N. (2010). Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeyleri. (Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi).
- Atabek-Yiğit, E., Köklükaya, N., Yavuz, M., & Demirhan, E. (2014). Development and validation of environmental literacy scale for adults (ELSA). Journal of Baltic Science Education, 13(3), 425-435. https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=1037297
- Biswas, A. (2020). A nexus between environmental literacy, environmental attitude and healthy living. Environmental Science and Pollution Research, 27(6), 5922-5931. https://doi.org/10.1007/s11356-019-07290-5
- Coşkun, I. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının ekolojik ayak izi farkındalık düzeylerinin belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi).
- Çabuk, B. & Karacaoğlu Ö., C. (2003). Üniversiteli öğrencilerinin çevre duyarlılıklarının incelenmesi. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 36(1), 189-198. DOI: 10.1501/Egifak_0000000079
- Çıkrık, S., & Yel, M., (2019). Biyoloji öğretmen adaylarının ekolojik ayak izi farkındalık düzeylerinin belirlenmesi. Social Sciences, 14(6), 2999-3008. http://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.39703
- Demirkol, M. ve Aslan, İ. (2021). Sınıf öğretmenlerinin ekolojik ayak izi farkındalık düzeyleri. Journal of Computer and Education Research, 9(18), 904-928. DOI: 10.18009/jcer.901915
- Demirtaş, N., Akbulut, M. C., & Özşen, Z. S. (2018). Üniversite öğrencilerinin çevre okuryazarlığı üzerine bir araştırma: Beypazarı Meslek Yüksekokulu örneği. Journal of Anatolian Environmental and Animal Sciences, 3(1), 27-33. https://doi.org/10.35229/jaes.392248
- Eraslan, Ş., & Seçme, D. (2021). Mimarlık fakültesi öğrencilerinin ekolojik ayak izi farkındalık düzeyi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 25(3), 481-491. DOI: 10.19113/sdufenbed.801151
- Kaplowitz, M. D., & Levine, R. (2005). How environmental knowledge measures up at a big ten university. Environmental Education Research, 11(2), 143-160. https://doi.org/10.1080/1350462042000338324
- Karatekin, K., & Koç, H. (2013). Coğrafya öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, 0(28), 139-174. https://search.trdizin.gov.tr/tr/publication/detail/227246/cografya-ogretmen-adaylarinin-cevre-okuryazarlik-duzeylerinin-cesitli-degiskenler-acisindan-incelenmesi
- Keleş, Ö., Uzun, N., & Özsoy, S. (2008). Öğretmen adaylarının ekolojik ayak izlerinin hesaplanması ve değerlendirilmesi. Ege Eğitim Dergisi, 9(2), 1-15. https://dergipark.org.tr/en/pub/egeefd/issue/4911/67248
- Kışoğlu, M. (2009). Öğrenci merkezli öğretimin öğretmen adaylarının çevre okuryazarlığı düzeyine etkisinin araştırılması. (Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi).
- Küçükbaş Duman, F., & Yurtseven, C. N. (2022). Üniversite öğrencilerinin çevre okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. ROL Spor Bilimleri Dergisi, 3(1), 52–62. https://doi.org/10.29228/roljournal.54994
- Moody, G., Alkaff, H., Garrison, D., & Golley, F. (2005). Assessing the environmental literacy requirement at the University of Georgia. The Journal of Environmental Education, 36(4), 3-9. DOI: https://doi.org/10.3200/JOEE.36.4.3-9
- O’brien, S. R. M., 2007. Indications of environmental literacy: using a new survey instrument to measure awareness, knowledge, and attitudes of university-aged students. (Master Thesis, Iowa State University)
- Roth, C. E. (1968). Curriculum Overview for Developing Environmentally Literate Citizens. https://eric.ed.gov/?id=ED032982
- Roth, C. E. (1992). Environmental literacy: its roots, evolution and directions in the 1990s. https://eric.ed.gov/?id=ED348235
- Ruževičius, J. (2010). Ecological footprint as an indicator of sustainable development. Economics and Management, 15(3), 711-718. DOI: 10.5200/1822-9530.2011.01
- Sarıkaya, R., & Coşkun, I., (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının ekolojik ayak izi farkındalık düzeylerinin belirlenmesi. Turkish Studies, 9(5), 1761-1787. DOI: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6598
- Sivrikaya, Ş. (2018). Fen bilgisi ve Türkçe öğretmen adaylarının ekolojik ayak izi farkındalık düzeylerinin belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi).
- Temizkan, R., & Ceyhanlı, K. (2020). Turizm lisans öğrencilerinin ekolojik ayak izi farkındalıkları. Turizm Akademik Dergisi, 7(2), 203-223. https://dergipark.org.tr/en/pub/touraj/issue/58493/629480
- Timur, B., Yılmaz, Ş., & Timur, S. (2014). Çevre okuryazarlığı ile ilgili 1992-2012 yılları arasında yayımlanan çalışmalarda genel yönelimlerin belirlenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(5), 22-41. https://dergipark.org.tr/en/pub/ebed/issue/22327/239287
- Wright, J. M. (2008). The comparative effects of constructivist versus traditional teaching methods on the environmental literacy of postsecondary nonscience majors. Bulletin of Science Technology & Society 28(4), 324-337 DOI:10.1177/0270467608319638
- Yıldız, E. (2014). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının ekolojik ayak izi farkındalık düzeylerinin belirlenmesi ve değerlendirilmesi. (Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi.)
Determination of Ecological Footprint Awareness and Environmental Literacy Levels of Faculty of Health Sciences Students
Öz
Individuals' attitudes towards environmental issues are important indicators of their environmental literacy levels and ecological footprint awareness. The aim of this study is to examine the environmental literacy and ecological footprint awareness levels of students and their relationship with students' socio-demographic factors. The population of this descriptive study consists of the students of the Faculty of Health Sciences at Sivas Cumhuriyet University (N=2325). A sample of 519 students was determined through proportional stratified sampling, and a total of 519 students participated in the study. Data were collected between 06.06.2022 and 24.07.2023 via Google Forms, including a "Personal Information Form", the "Environmental Literacy Scale" (ELSA) and the “Ecological Footprint Awareness Scale”.
According to the findings of the study, the average environmental literacy score of the students was 82.36±14.94, and the average ecological footprint awareness score was 3.76±0.83. It can be said that students have high levels of both ecological footprint awareness and environmental literacy. The scale scores and subscale scores of females were higher than those of males. When examined by departments, it was found that students in the midwifery department had higher scale scores than students in other departments. A positive, statistically significant, but weak relationship was found between the environmental literacy scale and ecological footprint awareness scale (r=0.234). It can be stated that an increase in environmental literacy is associated with an increase in ecological footprint awareness, but this relationship is weak. It is recommended that environment-related courses should be added to the curriculum to increase students' environmental awareness
Anahtar Kelimeler
Çevre Okuryazarlığı Ekolojik Ayak İzi farkındalığı Sağlık Bilimleri Öğrencileri
Proje Numarası
Bu araştırma TÜBİTAK 2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı 1919B012113574 başvuru numaralı projeden önerilmiştir.
Kaynakça
- Akıllı, H., Kemahlı, F., Okudan, K. & Polat, F. (2008). Ekolojik ayak izinin kavramsal içeriği ve Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nde bireysel ekolojik ayak izi hesaplaması. Akdeniz İİBF Dergisi, 08(15), 1-25. https://dergipark.org.tr/en/pub/auiibfd/issue/32317/359129
- Altınöz, N. (2010). Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeyleri. (Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi).
- Atabek-Yiğit, E., Köklükaya, N., Yavuz, M., & Demirhan, E. (2014). Development and validation of environmental literacy scale for adults (ELSA). Journal of Baltic Science Education, 13(3), 425-435. https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=1037297
- Biswas, A. (2020). A nexus between environmental literacy, environmental attitude and healthy living. Environmental Science and Pollution Research, 27(6), 5922-5931. https://doi.org/10.1007/s11356-019-07290-5
- Coşkun, I. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının ekolojik ayak izi farkındalık düzeylerinin belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi).
- Çabuk, B. & Karacaoğlu Ö., C. (2003). Üniversiteli öğrencilerinin çevre duyarlılıklarının incelenmesi. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 36(1), 189-198. DOI: 10.1501/Egifak_0000000079
- Çıkrık, S., & Yel, M., (2019). Biyoloji öğretmen adaylarının ekolojik ayak izi farkındalık düzeylerinin belirlenmesi. Social Sciences, 14(6), 2999-3008. http://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.39703
- Demirkol, M. ve Aslan, İ. (2021). Sınıf öğretmenlerinin ekolojik ayak izi farkındalık düzeyleri. Journal of Computer and Education Research, 9(18), 904-928. DOI: 10.18009/jcer.901915
- Demirtaş, N., Akbulut, M. C., & Özşen, Z. S. (2018). Üniversite öğrencilerinin çevre okuryazarlığı üzerine bir araştırma: Beypazarı Meslek Yüksekokulu örneği. Journal of Anatolian Environmental and Animal Sciences, 3(1), 27-33. https://doi.org/10.35229/jaes.392248
- Eraslan, Ş., & Seçme, D. (2021). Mimarlık fakültesi öğrencilerinin ekolojik ayak izi farkındalık düzeyi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 25(3), 481-491. DOI: 10.19113/sdufenbed.801151
- Kaplowitz, M. D., & Levine, R. (2005). How environmental knowledge measures up at a big ten university. Environmental Education Research, 11(2), 143-160. https://doi.org/10.1080/1350462042000338324
- Karatekin, K., & Koç, H. (2013). Coğrafya öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, 0(28), 139-174. https://search.trdizin.gov.tr/tr/publication/detail/227246/cografya-ogretmen-adaylarinin-cevre-okuryazarlik-duzeylerinin-cesitli-degiskenler-acisindan-incelenmesi
- Keleş, Ö., Uzun, N., & Özsoy, S. (2008). Öğretmen adaylarının ekolojik ayak izlerinin hesaplanması ve değerlendirilmesi. Ege Eğitim Dergisi, 9(2), 1-15. https://dergipark.org.tr/en/pub/egeefd/issue/4911/67248
- Kışoğlu, M. (2009). Öğrenci merkezli öğretimin öğretmen adaylarının çevre okuryazarlığı düzeyine etkisinin araştırılması. (Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi).
- Küçükbaş Duman, F., & Yurtseven, C. N. (2022). Üniversite öğrencilerinin çevre okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. ROL Spor Bilimleri Dergisi, 3(1), 52–62. https://doi.org/10.29228/roljournal.54994
- Moody, G., Alkaff, H., Garrison, D., & Golley, F. (2005). Assessing the environmental literacy requirement at the University of Georgia. The Journal of Environmental Education, 36(4), 3-9. DOI: https://doi.org/10.3200/JOEE.36.4.3-9
- O’brien, S. R. M., 2007. Indications of environmental literacy: using a new survey instrument to measure awareness, knowledge, and attitudes of university-aged students. (Master Thesis, Iowa State University)
- Roth, C. E. (1968). Curriculum Overview for Developing Environmentally Literate Citizens. https://eric.ed.gov/?id=ED032982
- Roth, C. E. (1992). Environmental literacy: its roots, evolution and directions in the 1990s. https://eric.ed.gov/?id=ED348235
- Ruževičius, J. (2010). Ecological footprint as an indicator of sustainable development. Economics and Management, 15(3), 711-718. DOI: 10.5200/1822-9530.2011.01
- Sarıkaya, R., & Coşkun, I., (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının ekolojik ayak izi farkındalık düzeylerinin belirlenmesi. Turkish Studies, 9(5), 1761-1787. DOI: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6598
- Sivrikaya, Ş. (2018). Fen bilgisi ve Türkçe öğretmen adaylarının ekolojik ayak izi farkındalık düzeylerinin belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi).
- Temizkan, R., & Ceyhanlı, K. (2020). Turizm lisans öğrencilerinin ekolojik ayak izi farkındalıkları. Turizm Akademik Dergisi, 7(2), 203-223. https://dergipark.org.tr/en/pub/touraj/issue/58493/629480
- Timur, B., Yılmaz, Ş., & Timur, S. (2014). Çevre okuryazarlığı ile ilgili 1992-2012 yılları arasında yayımlanan çalışmalarda genel yönelimlerin belirlenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(5), 22-41. https://dergipark.org.tr/en/pub/ebed/issue/22327/239287
- Wright, J. M. (2008). The comparative effects of constructivist versus traditional teaching methods on the environmental literacy of postsecondary nonscience majors. Bulletin of Science Technology & Society 28(4), 324-337 DOI:10.1177/0270467608319638
- Yıldız, E. (2014). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının ekolojik ayak izi farkındalık düzeylerinin belirlenmesi ve değerlendirilmesi. (Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi.)
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sağlık Hizmetleri ve Sistemleri (Diğer) |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Proje Numarası | Bu araştırma TÜBİTAK 2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı 1919B012113574 başvuru numaralı projeden önerilmiştir. |
| Erken Görünüm Tarihi | 26 Aralık 2023 |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Aralık 2023 |
| Gönderilme Tarihi | 24 Ekim 2023 |
| Kabul Tarihi | 1 Aralık 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 |
