Öz
Kazalar; yaralanmalara, can ve mal kaybına neden
olan öngörülemeyen olaylardır. Dünyada ve Avrupa'da kazalar, en yaygın ölüm
sebebidir. Ev, işyeri, okul ve trafik gibi insan yaşamıyla ilgili her alanda
kaza olabilir.
Ev kazaları; insan sağlığı, sağlık hizmetleri, iş gücü
ve yaşam kalitesi üzerindeki olumsuz etkileri ve önlenebilir olma özellikleri
ile günümüzde halk sağlığının öncelikli konuları arasında yerini almıştır.
Çocuklar; tehlikelerin bilincinde olmamaları, çevresel risklere duyarlı ve açık
olmaları, bulma ve öğrenme konusunda meraklı olmaları gibi nedenlerle ev
kazalarında en önemli risk gruplarından birini oluşturmaktadırlar.
Çalışmamızın amacı, Sivas il merkezinde anaokul ve
kreşe giden 0-6 yaş grubu çocuklarda ev kazası sıklıklarını ve etkileyen
faktörleri saptamaktır.
Sivas il merkezinde Milli
Eğitim Müdürlüğüne bağlı ana sınıflarında 5.894, Sosyal Hizmetler Genel
Müdürlüğüne bağlı kreşlerde ise 141 öğrenci eğitim görmektedir. Çalışmaya kreş
öğrencilerinin tamamı ve anasınıfı öğrencilerinin 509’u (%95 güvenilirlik ve %3
hata) alınmıştır. Veriler anket yöntemi ile toplanmıştır. Ankette
sosyodemografik özellikler ve ev kazaları ile ilgili sorular ile “Annenin Ev
Kazalarına Yönelik Güvenlik Önlemlerini Tanılama Ölçeği (EKYGÖTÖ)” kullanılmıştır. Verilerin
değerlendirilmesinde kikare testi, t testi ve varyans analizi kullanılmıştır.
Çocukların son bir yılda kaza geçirme sıklığı
%21.0’dir. Kazaların çoğu (%87.4) düşme şeklindedir. Kazalardan en çok
etkilenen vücut bölgesi baş-boyundur (%37.9). Kaza sonrası sağlık kurumuna
başvuru %55.0, kaza sonrası önlem alma %84.7 sıklıktadır. Kaza geçiren
çocukların annelerinin ev kazası ile ilgili eğitim alma %29.7’dir. Erkek
çocuklarda ve geniş ailelerde ev kazası geçirme sıklığı yüksektir (p<0.05).
Ölçek puan ortalaması ilk/ortaokul mezunu ve kaza eğitimi almamış annelerde
düşüktür (p<0.05).
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Referans1. Özcebe H. (2006). Yaralanma kontrol ve korunma programları ve güvenli toplumlar. İçinde: Güler Ç, Akın L (Ed). Halk Sağlığı Temel Bilgiler. I. Baskı. 686-698, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara.
- Referans2. Güven S, Cerit G. (2002). Yaşlıların evde karşılaştıkları kazalar ve önlenmesi. Sağlık ve Toplum; 2: 66-71.
- Referans3. Uskun E, Alptekin F, Öztürk M, Kişioğlu AN. (2008). Ev hanımlarının ev kazalarını önlemeye yönelik tutum ve davranışları ile ev kazalarına yönelik ilkyardım bilgi düzeyleri. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği Derg; 14 (1): 46-52.
- Referans4. Altundağ S, Öztürk MC. (2004). Ev kazaları nedeniyle hastaneye gelen 3-6 yaş grubu çocuklardaki kaza türleri ve bunu etkileyen etmenler. Çocuk Forumu; 5: 60-64.
- Referans5. WHO. (Erişim Tarihi: 15.11.2014). World report on child injury prevention, http://www.who.int/violence_injury_pr evention/child/injury/world_report/en/.
- Referans6. Koçer, N. (2006). Çocuklar İçin İlk Yardım ve İlk Yardım Uygulamaları. 12-16, Morpa Yayınları, Ankara. 7. Turan T, Dündar SA, Yorgancı M, Yıldırım Z. (2010). 0-6 yaş grubu çocuklarda ev kazalarının önlenmesi. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği Derg; 16 (6): 552-557.
- Referans8. Çınar ND, Görak G. (2003). 0-6 yaş çocuklarda annenin ev kazalarına yönelik güvenlik önlemlerini tanılama ölçeğinin geliştirilmesi, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Çocuk Forumu; 6: 22-27.
- Referans9. Baysal SU, Birinci A. (2006). Çocukluk çağında kazalar ve yaralanma kontrolü. Türkiye Klinikleri Pediatrik Bilimler Derg; 2 (2): 64-79.
- Referans10. Özmen D, Ergin D, Şen N, Çetinkaya A. (2007). 0-6 yaş grubu çocuğu olan annelerin ev kazalarına yönelik güvenlik önlemlerinin tanılanması. Aile ve Toplum Derg; 3 (12): 13-20.
- Referans11. Köse OÖ, Bakırcı N. (2007). Çocuklarda ev kazaları. STED; 16 (3): 31-35.
- Referans12. Erkal S, Şafak Ş. (2006). Determination of the risks of domestic accidents for the 0-6 age group in the Tuzluçayır Village Clinic neighborhood. The Turkish Journal of Pediatrics; 48: 56-62.
- Referans13. Kurt F, Aytekin A. (2015). 0-6 Yaş Grubu Çocuklarda Ev Kazaları. HSP; 2 (1): 22-32.
- Referans14. Şahin YY. (2012). Çocuklarda görülen ev kazalarında ailelerin yaptığı uygulamalar ve alınan güvenlik uygulamaları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
- Referans15. Budakoğlu I, Aksakal FN, İlhan MN, Maral I. (2003). Ankara İli Gölbaşı İlçesi'ndeki ev kazaları sıklığı. Sağlık ve Toplum; 3: 88-91.
- Referans16. Yalaki Z, Taşar MA, Kara N, Dallar Y. (2010). Sosyoekonomik düzeyi düşük olan ailelerin ev kazaları hakkında bilgi düzeylerinin ölçülmesi. JAEM; 129-133.
- Referans17. Erkal S. (2010). Identification of the number of home accidents per year involving children in the 0-6 age group and the measures taken by mothers to prevent home accidents. The Turkish Journal of Pediatrics; 52: 150-157.
- Referans18. Karatepe TU, Akış N. (2013). 0-6 Yaş Çocuklarda Ev Kazası Geçirme Sıklığı ve İlişkili Faktörler. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Derg; 39 (3): 165-168.
- Referans19. Kılıç B, Demiral Y. (2006). İzmir’de bir gecekondu bölgesinde evde yaralanma insidansı. Toplum Hekimliği Bülteni; 25 (3): 27-32.
- Referans20. Dramalı A, Kaymakçı Ş, Özbayır T, Yavuz M, Demir F. (2005). Temel İlkyardım Uygulamaları. 75-168. Ege Üniversitesi Basım Evi, İzmir.
- Referans21. Ulukol B, Şimşek F, Usubütün S, Gülnar S. (2005). 0-6 yaş grubu çocukların ev kazalarından korunmasında anne eğitiminin etkinliği. s: 255. III. Ulusal Ana Çocuk Sağlığı Kongresi Bildiri Kitabı, İzmir.
- Referans22. Morrongiello BA, Corbett M, McCourt M, Johnston N. (2006). Understanding Unintentional Injury Risk in Young Children. II. The Contribution of Caregiver Supervision, Child Attributes, and Parent Attributes. Journal of Pediatric Psychology; 31(6): 540-551
- Referans23. Altundağ S, Öztürk MC. (2007). Ev kazalarına yönelik eğitimin, güvenlik önlemleri alınması ve kaza görülme sıklığına etkisi. Ulus Travma Acil Cerrahi Derg; 13: 180-185.
- Referans24. King WJ, Klassen TP, LeBlanc J, Bernard-Bonnin AC, Robitaille Y, Pham B, Coyle D, Tenenbein M, Pless IB. (2001). The eff ectiveness of a home visit to prevent childhood injury. Pediatrics; 108: 382-388.
- Referans25. Mohammadi R, Ekman R, Svanstrom L, Gooya MM. (2005). Unintentional home related injuries in the Islamic Republic of Iran:findings from the first year of a national programme. Pub Health; 119: 919-924.
- Referans26. Agran PF, Winn D, Anderson C, Trent R, Haynes LW. (2001). Rates of pediatric and adolescent injuries by year of age. Pediatrics; 108: 44-54.
- Referans27. Laffoy M. (1997). Childhood accidents at home. Irish Medical Journal; 90(1): 26-27.
- Referans28. İnanç DÇ, Baysal SU, Coşkun L, Taviloğlu K, Ünüvar E. (2008). Çocukluk çağı yaralanmalarında hazırlayıcı nedenler. Türk Pediatri Arşivi; 43: 84-88.
- Referans29. Mull DS, Agran PF, Winn DG, Anderson CL. (2001). Injury in children of low-income Mexican, Mexican American and non-Hispanic white mothers in the USA: a focused ethnography. Soc Sci Med; 52 (7): 1081-1091.
- Referans30. Taviloğlu K, Demirel S, Coşgun H, Necefli A. (1997). Travma rekürran bir hastalık mıdır? II. Travma ve Acil Cerrahi Kongresi, Kongre Özet Kitabı, İstanbul.
- Referans31. Edmond D. (2004). Shenassa, ScD, Amy Stubbendick, MS, Mary Jean Brown, ScD, RN Social Disparities in Housing and Related Pediatric Injury: A Multilevel Study. Am J Public Health; 94: 633-639.
- Referans32. Koştu M. (2005). 0-6 Yaş grubunda çocuğu olan annelerin ev kazalarından çocuklarını korumaya yönelik aldıkları güvenlik önlemlerinin belirlenmesi. s: 282. III. Ulusal Ana Çocuk Sağlığı Kongresi Bildiri Özetleri, İzmir.
- Referans33. Tural Büyük E, Çavuşoğlu F, Teker E. (2015). Sıfır Altı Yaş Arası Çocuğu Olan Annelerin Ev Kazalarına Yönelik Güvenlik Önlemlerinin Tanılanması. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Derg; 5 (3): 17-22.
- Referans34. Turan T, Ceylan S. (2007). 0-6 Yaş Grubu Çocukları Olan Annelerin Ev Kazalarını Önlemek İçin Aldıkları Güvenlik Önlemlerinin Aile Özelliklerine ve Son Bir Aydaki Ev Kazaları Sıklığına Göre Değerlendirilmesi. Sağlık ve Toplum; 4 (4): 52-58.
- Referans35. Şahiner P, Özkan Ö, Hamzaoğlu O. (2011). Kocaeli ilindeki sosyoekonomik düzeyi düşük hanelerde ev kazası insidansı ve risk faktörleri. TAF Prev Med Bull;10:257–68.
- Referans36. Atak N, Karaoğlu L, Korkmaz Y, Usubütün S. (2010). Household survey: unintentional injury frequency and related factors among children under five years in Malatya. Turk J Pediatr; 52: 285-289.
- Referans37. Odendaal W, van Niekerk A, Jordaan E, Seedat M. (2009). The impact of a home visitation programme on household hazards associated with unintentional childhood injuries: A randomised controlled trial. Accid Anal Prev; 41: 183-190.
- Referans38. Rehmani R, LeBlanc JC. (2010). Home visits reduce the number of hazards for childhood home injuries in Karachi, Pakistan: a randomized controlled trial. Int J Emerg Med; 3: 333-339.
- Referans39. Chandran A, Khan UR, Zia N, Feroze A, de Ramirez SS, Huang CM, Razzak JA, Hyder AA. (2013). Disseminating childhood home injury risk reduction information in Pakistan: Results from a community-based pilot study. Int J Environ Res Public Health; 10: 1113-1124.
Öz
Kazalar; yaralanmalara, can ve mal kaybına neden
olan öngörülemeyen olaylardır. Dünyada ve Avrupa'da kazalar, en yaygın ölüm
sebebidir. Ev, işyeri, okul ve trafik gibi insan yaşamıyla ilgili her alanda
kaza olabilir.
Ev kazaları; insan sağlığı, sağlık hizmetleri, iş gücü
ve yaşam kalitesi üzerindeki olumsuz etkileri ve önlenebilir olma özellikleri
ile günümüzde halk sağlığının öncelikli konuları arasında yerini almıştır.
Çocuklar; tehlikelerin bilincinde olmamaları, çevresel risklere duyarlı ve açık
olmaları, bulma ve öğrenme konusunda meraklı olmaları gibi nedenlerle ev
kazalarında en önemli risk gruplarından birini oluşturmaktadırlar.
Çalışmamızın amacı, Sivas il merkezinde anaokul ve
kreşe giden 0-6 yaş grubu çocuklarda ev kazası sıklıklarını ve etkileyen
faktörleri saptamaktır.
Sivas il merkezinde Milli
Eğitim Müdürlüğüne bağlı ana sınıflarında 5.894, Sosyal Hizmetler Genel
Müdürlüğüne bağlı kreşlerde ise 141 öğrenci eğitim görmektedir. Çalışmaya kreş
öğrencilerinin tamamı ve anasınıfı öğrencilerinin 509’u (%95 güvenilirlik ve %3
hata) alınmıştır. Veriler anket yöntemi ile toplanmıştır. Ankette
sosyodemografik özellikler ve ev kazaları ile ilgili sorular ile “Annenin Ev
Kazalarına Yönelik Güvenlik Önlemlerini Tanılama Ölçeği (EKYGÖTÖ)” kullanılmıştır. Verilerin
değerlendirilmesinde kikare testi, t testi ve varyans analizi kullanılmıştır.
Çocukların son bir yılda kaza geçirme sıklığı
%21.0’dir. Kazaların çoğu (%87.4) düşme şeklindedir. Kazalardan en çok
etkilenen vücut bölgesi baş-boyundur (%37.9). Kaza sonrası sağlık kurumuna
başvuru %55.0, kaza sonrası önlem alma %84.7 sıklıktadır. Kaza geçiren
çocukların annelerinin ev kazası ile ilgili eğitim alma %29.7’dir. Erkek
çocuklarda ve geniş ailelerde ev kazası geçirme sıklığı yüksektir (p<0.05).
Ölçek puan ortalaması ilk/ortaokul mezunu ve kaza eğitimi almamış annelerde
düşüktür (p<0.05).
Kaynakça
- Referans1. Özcebe H. (2006). Yaralanma kontrol ve korunma programları ve güvenli toplumlar. İçinde: Güler Ç, Akın L (Ed). Halk Sağlığı Temel Bilgiler. I. Baskı. 686-698, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara.
- Referans2. Güven S, Cerit G. (2002). Yaşlıların evde karşılaştıkları kazalar ve önlenmesi. Sağlık ve Toplum; 2: 66-71.
- Referans3. Uskun E, Alptekin F, Öztürk M, Kişioğlu AN. (2008). Ev hanımlarının ev kazalarını önlemeye yönelik tutum ve davranışları ile ev kazalarına yönelik ilkyardım bilgi düzeyleri. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği Derg; 14 (1): 46-52.
- Referans4. Altundağ S, Öztürk MC. (2004). Ev kazaları nedeniyle hastaneye gelen 3-6 yaş grubu çocuklardaki kaza türleri ve bunu etkileyen etmenler. Çocuk Forumu; 5: 60-64.
- Referans5. WHO. (Erişim Tarihi: 15.11.2014). World report on child injury prevention, http://www.who.int/violence_injury_pr evention/child/injury/world_report/en/.
- Referans6. Koçer, N. (2006). Çocuklar İçin İlk Yardım ve İlk Yardım Uygulamaları. 12-16, Morpa Yayınları, Ankara. 7. Turan T, Dündar SA, Yorgancı M, Yıldırım Z. (2010). 0-6 yaş grubu çocuklarda ev kazalarının önlenmesi. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği Derg; 16 (6): 552-557.
- Referans8. Çınar ND, Görak G. (2003). 0-6 yaş çocuklarda annenin ev kazalarına yönelik güvenlik önlemlerini tanılama ölçeğinin geliştirilmesi, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Çocuk Forumu; 6: 22-27.
- Referans9. Baysal SU, Birinci A. (2006). Çocukluk çağında kazalar ve yaralanma kontrolü. Türkiye Klinikleri Pediatrik Bilimler Derg; 2 (2): 64-79.
- Referans10. Özmen D, Ergin D, Şen N, Çetinkaya A. (2007). 0-6 yaş grubu çocuğu olan annelerin ev kazalarına yönelik güvenlik önlemlerinin tanılanması. Aile ve Toplum Derg; 3 (12): 13-20.
- Referans11. Köse OÖ, Bakırcı N. (2007). Çocuklarda ev kazaları. STED; 16 (3): 31-35.
- Referans12. Erkal S, Şafak Ş. (2006). Determination of the risks of domestic accidents for the 0-6 age group in the Tuzluçayır Village Clinic neighborhood. The Turkish Journal of Pediatrics; 48: 56-62.
- Referans13. Kurt F, Aytekin A. (2015). 0-6 Yaş Grubu Çocuklarda Ev Kazaları. HSP; 2 (1): 22-32.
- Referans14. Şahin YY. (2012). Çocuklarda görülen ev kazalarında ailelerin yaptığı uygulamalar ve alınan güvenlik uygulamaları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
- Referans15. Budakoğlu I, Aksakal FN, İlhan MN, Maral I. (2003). Ankara İli Gölbaşı İlçesi'ndeki ev kazaları sıklığı. Sağlık ve Toplum; 3: 88-91.
- Referans16. Yalaki Z, Taşar MA, Kara N, Dallar Y. (2010). Sosyoekonomik düzeyi düşük olan ailelerin ev kazaları hakkında bilgi düzeylerinin ölçülmesi. JAEM; 129-133.
- Referans17. Erkal S. (2010). Identification of the number of home accidents per year involving children in the 0-6 age group and the measures taken by mothers to prevent home accidents. The Turkish Journal of Pediatrics; 52: 150-157.
- Referans18. Karatepe TU, Akış N. (2013). 0-6 Yaş Çocuklarda Ev Kazası Geçirme Sıklığı ve İlişkili Faktörler. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Derg; 39 (3): 165-168.
- Referans19. Kılıç B, Demiral Y. (2006). İzmir’de bir gecekondu bölgesinde evde yaralanma insidansı. Toplum Hekimliği Bülteni; 25 (3): 27-32.
- Referans20. Dramalı A, Kaymakçı Ş, Özbayır T, Yavuz M, Demir F. (2005). Temel İlkyardım Uygulamaları. 75-168. Ege Üniversitesi Basım Evi, İzmir.
- Referans21. Ulukol B, Şimşek F, Usubütün S, Gülnar S. (2005). 0-6 yaş grubu çocukların ev kazalarından korunmasında anne eğitiminin etkinliği. s: 255. III. Ulusal Ana Çocuk Sağlığı Kongresi Bildiri Kitabı, İzmir.
- Referans22. Morrongiello BA, Corbett M, McCourt M, Johnston N. (2006). Understanding Unintentional Injury Risk in Young Children. II. The Contribution of Caregiver Supervision, Child Attributes, and Parent Attributes. Journal of Pediatric Psychology; 31(6): 540-551
- Referans23. Altundağ S, Öztürk MC. (2007). Ev kazalarına yönelik eğitimin, güvenlik önlemleri alınması ve kaza görülme sıklığına etkisi. Ulus Travma Acil Cerrahi Derg; 13: 180-185.
- Referans24. King WJ, Klassen TP, LeBlanc J, Bernard-Bonnin AC, Robitaille Y, Pham B, Coyle D, Tenenbein M, Pless IB. (2001). The eff ectiveness of a home visit to prevent childhood injury. Pediatrics; 108: 382-388.
- Referans25. Mohammadi R, Ekman R, Svanstrom L, Gooya MM. (2005). Unintentional home related injuries in the Islamic Republic of Iran:findings from the first year of a national programme. Pub Health; 119: 919-924.
- Referans26. Agran PF, Winn D, Anderson C, Trent R, Haynes LW. (2001). Rates of pediatric and adolescent injuries by year of age. Pediatrics; 108: 44-54.
- Referans27. Laffoy M. (1997). Childhood accidents at home. Irish Medical Journal; 90(1): 26-27.
- Referans28. İnanç DÇ, Baysal SU, Coşkun L, Taviloğlu K, Ünüvar E. (2008). Çocukluk çağı yaralanmalarında hazırlayıcı nedenler. Türk Pediatri Arşivi; 43: 84-88.
- Referans29. Mull DS, Agran PF, Winn DG, Anderson CL. (2001). Injury in children of low-income Mexican, Mexican American and non-Hispanic white mothers in the USA: a focused ethnography. Soc Sci Med; 52 (7): 1081-1091.
- Referans30. Taviloğlu K, Demirel S, Coşgun H, Necefli A. (1997). Travma rekürran bir hastalık mıdır? II. Travma ve Acil Cerrahi Kongresi, Kongre Özet Kitabı, İstanbul.
- Referans31. Edmond D. (2004). Shenassa, ScD, Amy Stubbendick, MS, Mary Jean Brown, ScD, RN Social Disparities in Housing and Related Pediatric Injury: A Multilevel Study. Am J Public Health; 94: 633-639.
- Referans32. Koştu M. (2005). 0-6 Yaş grubunda çocuğu olan annelerin ev kazalarından çocuklarını korumaya yönelik aldıkları güvenlik önlemlerinin belirlenmesi. s: 282. III. Ulusal Ana Çocuk Sağlığı Kongresi Bildiri Özetleri, İzmir.
- Referans33. Tural Büyük E, Çavuşoğlu F, Teker E. (2015). Sıfır Altı Yaş Arası Çocuğu Olan Annelerin Ev Kazalarına Yönelik Güvenlik Önlemlerinin Tanılanması. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Derg; 5 (3): 17-22.
- Referans34. Turan T, Ceylan S. (2007). 0-6 Yaş Grubu Çocukları Olan Annelerin Ev Kazalarını Önlemek İçin Aldıkları Güvenlik Önlemlerinin Aile Özelliklerine ve Son Bir Aydaki Ev Kazaları Sıklığına Göre Değerlendirilmesi. Sağlık ve Toplum; 4 (4): 52-58.
- Referans35. Şahiner P, Özkan Ö, Hamzaoğlu O. (2011). Kocaeli ilindeki sosyoekonomik düzeyi düşük hanelerde ev kazası insidansı ve risk faktörleri. TAF Prev Med Bull;10:257–68.
- Referans36. Atak N, Karaoğlu L, Korkmaz Y, Usubütün S. (2010). Household survey: unintentional injury frequency and related factors among children under five years in Malatya. Turk J Pediatr; 52: 285-289.
- Referans37. Odendaal W, van Niekerk A, Jordaan E, Seedat M. (2009). The impact of a home visitation programme on household hazards associated with unintentional childhood injuries: A randomised controlled trial. Accid Anal Prev; 41: 183-190.
- Referans38. Rehmani R, LeBlanc JC. (2010). Home visits reduce the number of hazards for childhood home injuries in Karachi, Pakistan: a randomized controlled trial. Int J Emerg Med; 3: 333-339.
- Referans39. Chandran A, Khan UR, Zia N, Feroze A, de Ramirez SS, Huang CM, Razzak JA, Hyder AA. (2013). Disseminating childhood home injury risk reduction information in Pakistan: Results from a community-based pilot study. Int J Environ Res Public Health; 10: 1113-1124.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sağlık Kurumları Yönetimi |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Mayıs 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019Cilt: 4 Sayı: 1 |
