Ebelik Öğrencilerinin Pandemi Sürecinde Aile İçi Şiddet Durumları ve Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Farkındalıklarının Belirlenmesi

Melek Şen Aytekin; Ayşenur Kahraman; Özgür Alparslan

doi:10.51754/cusbed.1258414

Araştırma Makalesi

Determining the Awareness of Midwifery Students Regarding Cases of Domestic Violence and Gender Roles during the Pandemic Period

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 3, 375 - 384, 30.12.2023

Melek Şen Aytekin , Ayşenur Kahraman , Özgür Alparslan

https://doi.org/10.51754/cusbed.1258414

Öz

Amaç: Araştırma ebelik bölümü öğrencilerinin Covid-19 pandemisi sürecinde aile içi şiddet durumları, aile içi şiddete yönelik farkındalıkları ile toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır.
Yöntem: Tanımlayıcı, kesitsel ve ilişki arayıcı tipte gerçekleştirilen araştırma bir üniversitenin sağlık bilimleri fakültesinde okuyan ebelik öğrencileri ile yürütülmüştür (N=368), gönüllü katılan 215 öğrenci ile tamamlanmıştır. Araştırma verileri 01.04.2021-01.06.2021 tarihlerinde pandemi döneminde, online eğitimler sürdürülüyorken toplanmıştır. Gerekli etik kurul ve kurum izinleri alınmıştır. veriler “Kişisel Bilgi Formu, Aile İçi Şiddet Farkındalığı Ölçeği ve Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutum Ölçeği” ile online olarak toplanmıştır. Veriler bilgisayarda değerlendirilmiştir ve p<0.05 önemli kabul edilmiştir.
Bulgular: Öğrencilerin yaş ortalaması 20.70±1.69’dur ve %35’i ebelik bölümü birinci sınıf öğrencisidir. Katılımcıların %54.4’ü şiddet konusunda eğitim almadıklarını bildirmişlerdir. Pandemi öncesinde öğrencilerin %10.7’si, pandemi sürecinde ise %10.2’si aile içi şiddete maruz kaldığını, %63.6’sı maruz kaldığı şiddet derecesinin arttığını bildirmiştir. Öğrencilerin Aile İçi Şiddet Farkındalığı Ölçeğinden aldıkları puan ortalaması 26.4326±8.83 olup öğrencilerin aile içi şiddet farkındalığının düşük düzeyde olduğu belirlenmiştir. Öğrencilerin Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutum Ölçeğinden aldıkları puan ortalaması 59.14±9.78 olup orta düzeyde cinsiyet rollerine ilişkin tutuma sahip oldukları belirlenmiştir. Aile İçi Şiddet Farkındalığı Ölçeği toplam puanı ile Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutum Ölçeği toplam puanı arasında yapılan korelasyon analizinde negatif yönde zayıf düzeyde bir korelasyon olduğu belirlenmiştir (r=-0,325, p<0.001).
Sonuç: Araştırmaya göre pandemi sürecinde aile içi şiddet derecesinin arttığı görülmüştür. Öğrencilerin aile içi şiddete yönelik farkındalığının ve toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutum düzeyinin orta düzeyde olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

midwifery, domestic violence, gender role, COVID-19

Kaynakça

Abuhammad, S. (2021). Violence against Jordanian Women during COVID-19 Outbreak. International Journal of Clinical Practice, 75(3), 1–7. https://doi.org/10.1111/ijcp.13824
Aşkın, R., Bozkurt, Y., & Zeybek, Z. (2020). Covi̇d- 19 Pandemi̇si̇: Psi̇koloji̇k Terapöti̇k Müdahaleler. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(37), 304–318.
Aslan, M., & Demirci, Ç. (2019). Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği ve Aile İçi Şiddet Etkileşimi: Üniversite Öğrencileri Üzerine Nitel Bir Araştırma. Business & Management Studies: An International Journal, 7(5), 3027–3046.
Aydın, M., Bekar, E. Ö., Gören, Ş. Y., & Sungur, M. A. (2016). Hemşirelik Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumları. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 223-242.
Aydın, Ş., & Parlak, A. G. (2022). Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Aile İçi Şiddet Farkındalığı ve Etkileyen Faktörler: Tanımlayıcı Kesitsel Araştırma. Turkiye Klinikleri Journal Of Nursing Sciences, 14(2), 570-580.
Baidoo, L., Zakrison, T. L., Feldmeth, G., Lindau, S. T., & Tung, E. L. (2021). Domestic Violence Police Reporting and Resources During the 2020 COVID-19 Stay-at-Home Order in Chicago, Illinois. JAMA Network Open, 4(9), e2122260. https://doi.org/10.1001/jamanetworkopen.2021.22260
Bakioğlu, F., & Türküm, A. S. (2019). Toplumsal Cinsiyet Rolleri Ölçeği’nin Türkçe’ye Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27, 701–716. https://doi.org/10.24106/kefdergi.2697
Başgöl, Ş., Özdemir, N. G. D., & Benli, C. K. (2023). Hemşirelik Öğrencilerinin Aile İçi Şiddet Farkındalıklarının Flört Şiddetine Etkisi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 32(1), 27-36.
Boserup, B., McKenney, M., & Elkbuli, A. (2020). Alarming trends in US domestic violence during the COVID-19 pandemic. American Journal of Emergency Medicine, 38(12), 2753–2755. https://doi.org/10.1016/j.ajem.2020.04.077
Çal, A., & Aydın Avcı, İ. (2020). Hemşire ve Ebe Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rol Tutumları İle Aile İçi Şiddete Yönelik Tutumları ve Yaşam Değerleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(2), 103–112.
Cappa, C., & Jijon, I. (2021). COVID-19 and violence against children: A review of early studies. Child Abuse and Neglect, 116(P2), 105053. https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2021.105053
Dağlar, G., Bilgic, D., & Demirel, G. (2017). Ebelik ve Hemşirelik Öğrencilerinin Kadına Yönelik Şiddete İlişkin Tutumları. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 10(4), 220-228.
Dikmen, H. A., & Marakoğlu, K. (2019). Hemşirelik Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rolleri İle Kadına Yönelik Şiddete İlişkin Tutumlarının İncelenmesi. Genel Tıp Dergisi, 29(2), 73-79.
Dursun, A. (2020). Kadına Yönelik Şiddet: Ergenlerin Toplumsal Cinsiyet Algıarının Yordayıcılığı. Türkiye Bütüncül Psikoterapi Dergisi, 3(6), 67–86.
Ergin, A., Bekar, T., & Aydemir Acar, G. (2019). Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine Yönelik Tutumları ve Etkileyen Faktörler. Firat Tip Dergisi, 24(3), 122-128.
Gencer, M. Z., Ağırman, E., & Arıca, S. (2019). İstanbul İli̇nde Kadına Yöneli̇k Şi̇ddet Sıklığı ve Kadınların Şi̇ddet Algısı. Ahi Evran Tıp Dergisi, 3(1), 18–25. https://dergipark.org.tr/tr/pub/aemj/issue/44872/492208
Gosangi, B., Park, H., Thomas, R., Gujrathi, R., Camden, P., Harris, M. B., Boland, G. W., & Rexrode, K. (2021). Exacerbation of Physical Intimate Partner Violence during. Radiolog, 298(1), E38–E45. https://doi.org/10.1148/radiol.2020202866
Güven, E., & Altay, B. (2020). Ebelik Öğrencilerinin Kadına Uygulanan Şiddete ve Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumlarının Belirlenmesi. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(2), 191–200. https://doi.org/10.47115/jshs.764948
Humphreys, K. L., Myint, M. T., & Zeanah, C. H. (2020). Increased risk for family violence during the COVID-19 pandemic. Pediatrics, 146(1). https://doi.org/10.1542/peds.2020-0982
Irmak Vural, P., İnangil, D., & Körpe, G. (2020). Üniversite Öğrencilerinin Şiddete ve Aile İçi Şiddete Yönelik Tutumları. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi, 3, 272–279. https://doi.org/10.38108/ouhcd.777785
Kanbay, Y., Işık, E., Yavuzaslan, M., & Keleş, S. (2012). Hemşirelik Öğrencilerinin Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetle İlgili Görüş ve Tutumlarının Belirlenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(2), 107-119.
Muldoon, K. A., Denize, K. M., Talarico, R., Fell, D. B., Sobiesiak, A., Heimerl, M., & Sampsel, K. (2021). COVID-19 pandemic and violence: rising risks and decreasing urgent care-seeking for sexual assault and domestic violence survivors. BMC Medicine, 19(1), 1–9. https://doi.org/10.1186/s12916-020-01897-z
Özkan, G. (2017). Kadına Yönelik Şiddet-Aile İçi Şiddet ve Konuya İlişkin Uluslararası Metinler Üzerine Bir İnceleme. Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 7(1), 533–564. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/744941
Özyürek, A., & Kurnaz, F. B. (2019). Aile İçi Şiddet Farkındalığı Ölçeği: Güvenilirlik ve Geçerlilik Çalışması / Domestic Violence Awareness Scale: Reliability and Validity. Kalem Uluslararasi Egitim ve Insan Bilimleri Dergisi, 9(1/16), 227–250. https://doi.org/10.23863/kalem.2019.126
Palas Karaca, P., & Çubukçu Aksu, S. (2020). Sağlık Hizmetleri Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumları ile Psikolojik İyi Oluşları Arasındaki İlişki. Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi, 4(7), 91–100. https://doi.org/10.31461/ybpd.732189
Piquero, A. R., Jennings, W. G., Jemison, E., Kaukinen, C., & Knaul, F. M. (2021). Domestic violence during the COVID-19 pandemic - Evidence from a systematic review and meta-analysis. Journal of Criminal Justice, 74(March), 101806. https://doi.org/10.1016/j.jcrimjus.2021.101806
Rende, R. E. (2020). Evli Erkeklerin Toplumsal Cinsiyet Tutumlarıyla Çocukken Şiddete Maruz Kalmalarının Kadına Şiddetle İlişkisi. International Journal of So- Cial and Humanities Sciences, 4(3), 79–92.
Roesch, E., Amin, A., Gupta, J., & García-Moreno, C. (2020). Violence against women during covid-19 pandemic restrictions. The BMJ, 369(May), 2–3. https://doi.org/10.1136/bmj.m1712
T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (2015). Türkiye’de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması. Ankara. http://www.openaccess.hacettepe.edu.tr:8080/xmlui/handle/11655/23338
Tel, H., Kocataş, S., Güler, N., Tel Aydın, H., & Akgül Gündoğdu, N. (2019). Evli Kadınların Aile İçi Şiddete Maruz Kalma Durumu ve Etkileyen Faktörler. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 256–264. https://doi.org/10.21733/ibad.611511
Usher, K., Bhullar, N., Durkin, J., Gyamfi, N., & Jackson, D. (2020). Family violence and COVID-19: Increased vulnerability and reduced options for support. International Journal of Mental Health Nursing, 29(4), 549–552. https://doi.org/10.1111/inm.12735
Yaman Efe, Ş., & Ayaz, S. (2010). Kadına yönelik aile içi şiddet ve kadınların aile içi şiddete bakışı. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 11(1), 23-29.
Yüksel Şahin, F., & Çanakçı, E. (2022). Eşinden Şiddet Gören ve Görmeyen Çalışan Kadınların Çok Yönlü Eylemli Kişilik Özelliklerinin, Ruh Sağlığı Sürekliliklerinin ve Toplumsal Cinsiyet Rollerinin İncelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 12, 374–396. https://doi.org/10.21733/ibad.1023139
Zhang, H. (2020). The Influence of the Ongoing COVID-19 Pandemic on Family Violence in China. Journal of Family Violence. 37(5), 733–743. https://doi.org/10.1007/s10896-020-00196-8.